Mavzu 18: jismlarning elektrlanishiga oid misollar

4. Elektrlangan jismlarning maydonlari

Biror kuchlar ta'siri yuz beradigan fazo sohasini o`sha kuchlar maydoni deyish mumkin. Fazo sohasida zaryadlangan jism va zarrachalarga kuch ta'siri yuz bersa, bunday soha elektr maydoni deb ataladi. Elektr maydoni zaryaddan ajralmas, u bilan birgalikda mavjud va uni o`rab olgan bo`ladi. Zaryadlarning yuqorida ko`rib o`tilgan o`zaro ta'siri (bir-biriga tortilishi, bir –biridan itarilishi) elektr maydoni kuchlari orqali yuz beradi.

Zaryad atrofida elektr maydoni har qanday muhitda, hatto vakuumda ham vujudga keladi.

Zaryadlangan har qanday jismning elektr maydoni ayrim elementar zaryadlarga (elektron va protonlarga) tegishli bo`lgan maydonlardan tashkil topadi.

Agar elektr maydoniga sinaladigan musbat zaryad joylashtirilsa, bu maydon kuchlari zaryadga ta'sir etib, uni ma'lum yo`nalishda ko`chirishga harakat qiladi.

Sinaladigan musbat zaryadning elektr maydon kuchlari ta'sirida ko`chish chizig`i kuch chizig`i deb ataladi. Elektr maydoni kuch chiziqlari bilan tasvirlanadi.

Xa- rasmda musbat va manfiy zaryadlarning elektr maydonlari Xb-rasmda esa mi?qorlari teng bo`lgan har xil ishorali ikkita zaryad hosil qilgan elektr maydonining kuch chiziqlari ko`rsatilgan. Kuch chiziqlari uchlaridagi strelka sinaladigan musbat zaryadning harakat o`nalishlarini ko`ratadi.


7. Tok manbalari (galvanik elementlar, quruq bateriyalar, akkumlyatorlar bilan tanishtirish)