Mavzu : Temuriylar davri tarixshunosligi Reja

Mavzu :Temuriylar davri tarixshunosligi Reja:

Kirish

1. 
   Amir Temurning ilm – fan ahliga g`amxo`rligi
   
2. 
   Amir Temur tarixi zamondoshlari nigohida
   
3. 
   Nizomiddin Shomiyning “Zafarnoma” asarida muhim tarixiy manba sifatida
   
4. 
   Rui Gonzales de Klavixoning” Samarqandga –Amir Temur saroyiga sayohat kundaligi” (1403 – 1406yillar) asarida Amir Temur talqini
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati

Kirish

“Mustaqillikga erishganimizdan keyin xaizning o`z yurti, tili, madaniyati, qadriyatlari tarixini bilishga,o`zligi anglashga qiziqish ortib bormoqda.Bu tabiiy hol. Odamzod borki, avlod – ajdodi kimligini, nasl – nasabini, o`zi tug`ilib voyaga etgan qishloq, shahar,xullaski vatanining tarixinibilishni istaydi”.¹
Hozir O`zbekiston deb ataluvchi xudud, yani bizning vatanimiz nafaqat sharq balki umumjaxon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri bo`lganini butun jaxon tan olmoqda. Bu qadimiy va tabarruk tuproqdan buyuk allomalar, siyosatchilar, sarkardalar etishib chiqgan. Diniy va dunyoviy ilmlarning asoslari manashu zaminda yaratilgan, sayqal topgan. Eramizgacha va undan keyin qurilgan murakkab suv inshootlari, shu kungacha ko`rku fayzini, mahobatini yo`qotmagan osori atiqalarimiz qadim – qadimdan yurtimizda dehqonchilik, hunarmandchilik madaniyati, me`morchilik va shaharsozlik san`ati yuksak bo`lganidan dalolat beradi. “Beshafqat davr sinovlaridan omon qolgan, eng qadimgi tosh yozuvlar, bitiklardan tortib, bugun kutubxonalarimiz xazinasida saqlanayotgan 20mingdan ortiq qo`lyozma, ularda mujassamlashgan tarix, adabiyot, san`at, siyosat, axloq, falsafa, tibbiyot, matematika, fizika, kimyo, astranomiya, me`morchilik, dehqonchilikka oid o`n minglab asarlar bizning beqiyos ma`naviy boyligimiz,
iftixorimizdir”.²
Mavzuning dolzarbligi. Mustaqillik bizga boy va betakror o`tmishimizni, tarixiy va madaniy merosimizni xolisona va ilmiy o`rganishga imkoniyat yaratdi.
Sobiq sho`ro mafkurasi xalqimiz yurtimiz tarixining ko`pgina zalvorli muammolarini o`z talablari doirasida, tarixiy haqiqatdan chekingan holda, buyuk davlatchilik shovinizmi g`oyalari asosida talqin qilishga majbur qildi. Ana shunday g`ayri ilmiy talqin etilgan masalalardan biri Amir Temur va uning o`zbek davlatchiligida, jaxon tarixida tutgan o`rni va tarixiy xizmatlarining hukumron mafkura izmiga bo`ysundirilgan holda talqin etilishidir. Amir Temur – tarixda eng buyuk shaxslardan biri. Ajablanarlisi shundaki, XIV asrning eng yorqin va mo`tabar zotining buyukligi keyinchalik har turli afsonalaru, uydirmalar girdobida qolib ketdi. Amir Temurning yirik davlat arbobi o`rta asr islohotchisi, jasur adolatpesha, fan va madaniyat homiysi sifatidagi siymosi har turli mafkuraviy ta`surotlarga, kamsitilgan va adolatsiz baholarga qaramay,asirlar osha yashab keldi.
“Temuriylar davri tarixshunosligi” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishimni boshlar ekanman, bu mavzu bugun tarix fani va mustaqil O`zbekistonimizning ma`naviy salohiyati uchun naqadar dolzarb ekanligini angladim. Zero, ajdodlarimizdan bizga meros bo`lib kelgan tarixiy manbalar tarix guvohligini o`zida aks etgan o`tmish elchilaridir.
Prezidentimiz ta`biri bilan aytganda: “Ota – bobolarimizning asrlar davomida to`plagan hayotiy tajribalari, diniy, axloqiy, ilmiy qarashlarini o`zida mujassam etgan bu nodir qo`lyozmalarni jiddiy o`rganish davri keldi. Chunki, o`zingizga ma`lum, sho`rolar zamonida tarixiy haqiqatni bilishga intilish rag`batlantirilmas edi, hukmron mafkura mahfaatlariga xizmat qilmaydigan manbalar xalq ko`zidan iloji boricha yiroq saqlanardi. Ahvol shu darajaga brogan ediki, o`z tariximizni o`zimiz yozish huquqidan mahrum bo`lib qoldik. Birovlar tomonidan yaratilgan tarix darsliklarini o`qir edik”.³
Mustabid sho`ro tuzumi davrida sohibqironning shaxsiga, faoliyatiga bir yoqlama baho berildi, unga tuhmat – bo`hton toshlari yog`ildi. Bu adolatsizlik yurtboshimiz asarlarida qayta – qayta takidlanadi. Jumladan, I.A.Karimov yozadi “ sobiq mustabid davrida yaratilgan tarixiy asarlarda Amir Temur shaxsi va faoliyati adolatsizlik bilan bir yoqlama baho berildi… Ana shunday noto`g`ri va g`ayri ilmiy qarashlariga tanqidiy baho berib, Amir Temurga nisbatan tarixiy adolatni qaror toptirish bugungi Temurshunoslikning muhim vazifalaridan biridir”. ⁴