Mavzu : Sug‘urtaning iqtisodiy mohiyati, funksiyalari va bozor munosabatlaridagi o’rni

Sug‘urta haqida tushuncha va unga xos bo‘lgan asosiy belgilar.

Sug‘urta iqtisodiy kategoriya sifatida.

Sug‘urta fondlari, ularning shakllanishi va foydalanish yo‘nalishlari.

Sug‘urtaning funksiyalari.

Mavzu : Sug‘urtaning iqtisodiy mohiyati, funksiyalari va bozor munosabatlaridagi o’rni

Sug‘urta haqida tushuncha va unga xos

bo‘lgan asosiy belgilar.

Sug‘urta iqtisodiy kategoriya sifatida.

Sug‘urta fondlari, ularning

shakllanishi va foydalanish

yo‘nalishlari.

Sug‘urtaning funksiyalari.

Sug’urta va uning ma’nosi

Yunoncha so’zdan olingan bo’lib (strax) qo’riqlash, ximoya qilish degan ma’noni bildiradi

Тabiiy va boshqa stixiyali kuchlar ta’siri natijasida yuzaga keladigan zararlarni qoplash, oldini olish hamda ogohlantirish uchun maqsadli yo‘nalishdagi pul fondlarini shakllantirish va ulardan foydalanish bilan bog‘liq iqtisodiy munosabatlar yig‘indisiga sug‘urta deyiladi.

Risk-bu konkret hodisa yoki hodisalar yig‘indisi bo‘lib, ular sodir bo‘lgan taqdirda sug‘urta kompaniyasi qoplamalar to‘laydi.

Risk baholanishiga ko’ra 2 turga bo’linadi

Sug‘urtalanishi mumkin bo‘lgan risklar.

Sug‘urtalanishi mumkin bo‘lmagan risklar.

Sug‘urta riskini sug‘urtasiz risklardan farqlari:

• Risk tasodifiy xarakterga ega bo‘lmog‘i kerak ;

• Sug‘urta hodisalarini ro‘y berish faktining vaqti va makonining noma’lum bo‘lishi;

• Хavf solish manbasiga ko‘ra risklar tabiatning stixik kuchlari bilan bog‘liq risklari va moddiy boylikni o‘zlashtirish oqibatida insoniyatni tabiatga ta’siri bilan bog‘liq risklar

Sug’urta munosabatlarida quyidagi tomonlar qatnashadi

Sug’urtalovchi

Sug’urtalanuvchi

Sug’urta vositachisi

Sug‘urta faoliyati deganda sug‘urta bozori professional ishtirokchilarining sug‘urtani amalga oshirish bilan bog‘liq faoliyati tushuniladi

Sug‘urta fondlari tashkil etish manbasiga va foydalanish yo‘nalishiga qarab, uch ko‘rinishda bo‘ladi:

o‘z-o‘zini sug‘urtalash fondlari

sug‘urta yo‘li bilan tashkil etiladigan sug‘urta fondlari

davlatning markazlashgan sug‘urta fondlari

O‘z-o‘zini sug‘urtalash fondlari. Bu fond har bir xo‘jalik sub’ektida tashkil etiladi va ishlab chiqarishda vaqtincha yuzaga kelgan qiyinchiliklarni oldini olishga xizmat qiladi;

Davlatning markazlashgan sug‘urta fondlari. Markazlashgan sug‘urta fondlari umumdavlat resurslari hisobidan tashkil etiladi. Bu fonddan asosan favqulodda hodisalar ro‘y berganda paydo bo‘lgan zararlarni qoplashga ishlatiladi

Sug‘urta yo‘li bilan tashkil etiladigan sug‘urta fondlari. Bu fond sug‘urtalanuvchilar tomonidan to‘langan mukofotlar hisobidan tashkil etiladi. Sug‘urta fondi faqat pulli shaklda va u qat’iy maqsadli yo‘nalishda foydalaniladi, ya’ni sug‘urtalovchi va sug‘urtalanuvchi o‘rtasida tuzilgan shartnomaga muvofiq, sug‘urta qoplamasi yoki sug‘urta summasini to‘lashga ishlatiladi.

Sug’urtaning funksiyalari

Sug‘urta fondini tashkil etish bilan bog‘liq funksiya.

Sug‘urta fondidan foydalanish bilan bog‘liq funksiya.

Nazorat funksiyasi

E’tiboringiz uchun raxmat!!!