mavzu / soat / juftlik Menejment axborot tizimlari Mashg`ulot maqsadi

CRMga ehtiyoj qayerdan keldi? 

Uzoq  davrlar  mobaynida  barcha  tashkilotlarda,  do’konlarda,  ishlab  chiqarish 

korxonalarida  mijozlar  munosabati  “qog’oz  va  qalam”  usulida  yozib  borilardi. 

Hozirgacha  yetib  kelgan  “Taklif  va  shikoyatlar  daftari”,  “Shikoyatlar  qutichasi”, 

“Ishonch  telefoni”  kabi  vositalar  o’tmishning  o’ziga  xos  Customer  Relationship 

Management usuli bo’lgan. Keyinchalik kompyuter kashf etildi, internet ommalashdi. 

Endi munosabatlar qog’ozga emas, elektron shaklida kompyuter xotirasiga yoziladigan 

bo’ldi. Ma’lumotlarni nafaqat saqlash, balki analiz tilish, solishtirish ham osonlashdi. 

---

Shu  tarzda  hamma  ma’lumotlarini  kompyuterlarga  yozishni  boshladi  va  ularni 

murakkab  usullarda  sotlishtirish,  o’rganib  chiqish,  qayta  ishlash,  saralash,  ko’rib 

chiqish vazifasi yuzaga keldi. CRM aynan shu muhitda, qog’ozdan kompyuterga, arxiv 

xonasidan internetga ko’chganimizdan so’ng yuzaga keldi. 

CRM nima? 

Ingliz tilidagi Customer Relationship Management so’zlarining bosh harflaridan 

tashkil  topgan  bu  qisqa  atama  o’zbek  tilida Mijozlar  bilan  munosabat  boshqaruvi, 

degan  ma’noni  anglatadi.  O’z  nomi  aytib  turganidek,  mijozlar  bilan  munosabatni 

boshqaradigan  tizim  sotuvchi  va  haridor,  ishlab  chiqaruvchi  va  iste’molchi,  xizmat 

ko’rsatuvchi va undan foydalanuvchi o’rtasidagi har qanday aloqaga oid ma’lumotlarni 

boshqaradi. 

Mijozlar  bilan  munosabatni  boshqarish  tizimi  yordamida  sotuvchi/ishlab 

chiqaruvchi/xizmat ko’rsatuvchi tomon quyidagi qulayliklarga ega bo’lishi mumkin: 



 

Qaysi mahsulotga talab ko’proq bo’layotganini bilish; 



 

Iste’molchi xizmat/mahsulotga qanday munosabatdaligini o’rganish; 



 

Muammolar yechimini xalq qay usulda ko’rayotganini kuzatish; 



 

O’tgan savdolar natijasi bilan tanishish; 



 

Kelajakdagi foydani bashorat qilish; 



 

O’tgan va kelasi xarajatlar/foydalarni solishtirish; 



 

Strategiyani osonlik bilan o’zgartirish; 



 

Hodimlar samaradorligini nazorat qilish; 



 

Iste’molchilar uchun har doim yaqin bo’lish. 

Ko’rib  turganingizdek,  yuqoridagi  ro’yxatda  o’z  biznesining  muvaffaqiyati  uchun 

harakat  qiladigan  tadbirkor  xohlamaydigan  birorta  ham  band  yo’q.  Ro’yxat  CRM 

tizimining  barcha  imkoniyatlarini  ochib  bera  olmasa  ham,  uning  tijorat  uchun,  har 

qanday tashkilot faoliyati uchun qanchalar muhimligini ko’rsatib bera oladi. 

---

Customer  Relationship  Management  tizimining  iste’molchi/foydalanuvchilar  uchun 

quyidagi qulayliklari bor: 



 

Mahsulot/xizmat haqida fikrlari o’rganib chiqiladi; 



 

Har bir iste’molchi/mijozning kompaniya faoliyatida o’rni bo’ladi; 



 

Xizmat ko’rsatish sifati yaxshilanadi; 



 

Har bir foydalanuvchi o’z so’roviga javob oladi; 



 

Xizmatlar sifati yaxshilanayotganini his qiladi.