Mavzu: № Elektr mashinalarni ishlatishni o‘ziga hos hususiyatlari. Reja: 2

Tiristorning o'zini qo'zg'atish tizimi... Jeneratör sargısı TSN qurilmasidan quvvat oladigan tiristor rektifikatorlariga ulangan. Ular majburiy rejimda boshqariladigan, voltajni tartibga soluvchi va nazoratsiz iborat.

Mavzu: 8.Transformatorlar va avtotransformatorlar

Reja:

1.

2.

Transformator po'lat induktiv o‘tkazgich, ikki yoki bir nechta o'zaro induktiv aloqada bo‘lgan o‘ramlardan iborat. Magnit o'tkazuvchi po‘lat o'ramlar orasidagi elektromagnit aloqani kuchaytirish uchun kerak. Uch fazali

transformatorning magnit o'tkazuvchisi ko‘rsatilgan. Bunda (1) temir yupqa plastinka tayoqchalar, ularga yuqorida (2) va pastda (3) o‘ramlar joylashtirilgan. Girdob toklariga elektroenergiyning ko‘p sarf boMmasligi uchun magnit o‘tkaz-

gichlaming qalinligi 0,35 dan 0,5 millimetrgacha boMgan elektro- texnikada ishlatiladigan temir tunukalardan tayyorlanadi. Tu-nukalarni bir-biridan lak, yupqa qog‘oz yoki metall zaki (okalina) bilan izolyatsiyalanadi. Transformatorlar ikki turga bolinadi:

1 — yupqa plastinkalardan iborat tayoqchali; 2 — bronli.

Yupqa plastinkali lemir tunukalardan yasalgan tayoqchalarga

izolyatsiyali sim o'ramlar kiydiriladi.Bronli transformatorlarda o‘ramlarning bir qismini magnit o‘tkazgich o'rab olgan. Transformator magnit o‘tkazgichning

gorizontal qismidagi oMamlarni qurshab turganlarini yuqori va pastki bo'yinturuqlar (yarmolar) deyiladi. Katta va o‘rta quvvatli transformatorlar tunuka polatlardan tayyorlanadi. Bu transformator olamlarini sovitish uchun juda qulay. Transformatorlarda magnit qarshiligini kamaytirish uchun plastinkalar ulanishini harxiljoyda qilinadi.

T ransformatorbirva uch fazali boMadiAvtotransformatorlarning prinsipial sxemasi keltirilgan. Avtotransformatorlarda pastki kuchlanishning o‘ramlari yuqori kuchlanish o‘ramlaming qismi bo‘ladi.

Avtotransformatorlarda elektr energiya elektromagnit yo‘li bilan

uzatishdan tashqari, o‘ramlarningbir-biriga ulanganligi orqali ham

uzatiladi. Avtotransformatorda kuchlanishi va tok kuchlarining o‘zaro bog'lanishi odatdagi transformatorlarnikiga o'xshash:

Avtotransformatorlar hamma sohalarda ishlatiladi.