Маvzu : Axborot va kommunikatsiya. Reja Axborot to`g`risida tushunca Axborotlarning turkumlanishi

Hujjatlar va uni yuritishni tashkil qilish
Hujjat - bu boshqarish jarayonini amalga oshirish uchun zarur bo`lgan voqealar, hodisalar, jarayonlar, faktlar to’g’risidagiaxborotlarni maxsus materiallarda turli usullar bilan mustahkamlash vositasidir. Boshqacha qilib aytganda hujjat - bu narsaning nimaligini, miqdori, sifati va shu kabilarni ko`rsatuvchi rasmiylashtirilgan ish qo¨ozi, yoki kimsaning kimligini, mash¨ulotini, biror tashkilotga a’zoligini tasdiqlovchi ish qo¨ozi (pasport, guvohnoma, reyting daftarchasi va h.k.).


Hujjatlashtirish deganda biror kimsa yoki narsa haqidagi fikrni yozib, hujjat holiga keltirish, rasmiylashtirish tushuniladi.
Ish yuritish - bu korxonalarning o`z funksiya va vazifalarini bajarish davomida hujjatlar ustida olib boradigan ish usullari va jarayonlari majmuasidir. Bu jarayon Hujjatlashtirish, ular ustida ishlash usullarini o`z ichiga oladi.

Ishlab chiqarishni boshqarishda foydalaniladigan axborotlarning eng muhim shakli- bu yozma axborot , ya’ni Hujjatdir. Hujjatli axborot ishlab chiqarishni boshqarishning barcha jarayonlariga singib ketadi. Hujjatlarsiz boshqarishning bironta ham funksiyasi muvaffaqiyatli amalga oshmaydi. Barcha boshqarish xodimlari u yoki bu tarzda Hujjatli axborotni qayta ishlashda band bo`ladilar. Mutaxassislarning anchagina qismi (biznes rejani tuzuvchilar, iqtisodchilar, buxgalterlar, statistlar, konstruktor-injenerlar, kotibalar va hokazolar) uchun esa bu ish ular mehnatining asosiy mazmunini tashkil etadi.

Hujjatlashtirish va ish yuritishning ahamiyati ikkita omil bilan belgilanadi. Birinchidan, boshqaruv mehnatining umumiy xajmida ish yuritish

operatsiyalarining salmo¨i katta bo`lib, 30-60 foizgacha etadi. Yirik va o`rta korxonalarni boshqarish jarayonida minglab xilma-?il Hujjatlardan foydalaniladi. Ishlab chiqarishga oid operatsiyalarning aksariyati Hujjatlashtirish yordamida boshlanadi, amalga oshiriladi, nazorat qilinadi, tartibga solinadi va nihoyasiga etkaziladi.

Ikkinchidan, ish yuritishning ahamiyati korxonaning texnik-iqtisodiy ko`rsatkichlariga, tezkorlikka, boshqaruv xodimining mehnatiga, madaniyatiga, tejamkorligiga va hokazolarga uning bevosita ta’sir o`tkazishi bilan belgilanadi.

Ish yuritish ijroni ta’sirchan nazorat qilishda muhim rol o`ynaydi. Hujjatlar yuridik ahamiyatga ham ega. Hujjatlashtirish va ish yuritishni yaxshi yo`lga qo`ymay turib, korxonani rejali boshqarib bo`lmaydi.

Korxonalarda xilma-xil va turli-tuman Hujjatladan foydalaniladi. Ularni quyidagicha turkumlash mumkin.