Mavzu : avtomobil yo‘llarining rejasi

 
4. Reja qismlari, egrilikni rejada joylashtirish, yo‘lning egri qismida 
avtomobil harakati. 
Reja
– butun yo`l uzunligini kichaytirilgan o`lchovda shafaq (ufq) 
tekisligida ifodalangan chizmadagi shaklidir. 
Yo`lni rejalashtirish harakat tezligini eng kam cheklash va harakat 
havfsizligini ta’minlash shartini hisobga olgan xolda amalga oshiriladi. 

---

Butun yo`l uzunligi (trassa) deb
yo`lning geometrik o`qini yer yuzasiga 
joylashtirilgan qismiga aytiladi. U rejada va shaklda to`siqlarni aylanib o`tishda o`z 
yo`nalishini o`zgartiruvchi ko`p tamonlama chiziqdan iborat bo`ladi. Uning har bir 
yo`nalishini o`zgarishi burilish burchaklari bilan ifodalanadi. 
Yo`l uzunligini ajratilgan joyga aniq joylashtirish uchun yorug`liq 
tomonlariga nisbatan mo`ljallanadi. Buning uchun «Rumb» to`g`ri chizig`i 
hisoblab topiladi. 
Rumbilarning hisobi quyidagi choraklarning biridan 0-dan 90
0
gacha olinadi. 
Masalan: shimoliy-sharq; shimoliy-g`arb; janubiy-sharq; janubiy-g`arb; 8-rasmdagi 
shimoliy-janub chizig`i geografik meridianni ko`rsatadi va u yo`l uzunligi 
yo`nalishini ko`rsatuvchi «Rumb»ga to`gri keladi. Masalan: shimoliy-sharqqa 
nisbatan 80
0
; janubiy-sharqqa nisbatan 75
0
; janubiy-g`arbga nisbatan 45
0
; 
shimoliy-g`arbga nisbatan 30
0
ni tashkil etadi. 
«Rumb» deb
– geografik 
meridian bilan yerning boshlang`ich 
nuqtasi orqali o`tib xosil bo`lgan va 
topografik 
kartaga 
tushirilgan 
burchakka (90
0
chegarasida) aytiladi 
(22-rasm).
22-rasm
. Rumbani hisoblab topish 
shkalasi. 
Burilish burchagi deb
– yo`lning oldingi va yangi yo`nalishlari orasidagi 
burchagiga aytiladi. Burilish burchagi 0-dan 180
0
gacha o`zgaradi va u 
yo`nalishidan farq qiladi, masalan: o`ngga, chapga. Burilish burchagi aylanma egri 
chiziqqa bog`liq bo`ladi, chunki u uning markaziy burchagi bilan bog`langan. 
Masalan: burilish burchagi α bo`lsa, aylanma egri chiziq 180
0
-α gradus bilan 
chizilgan bo`ladi