Мавзўи Предмети омӯзиш ва вазифаҳои фан. Мавќеи геополитикї ва таќсимоти маъмурию сиёсии Љумњурии Тољикистон Наќша

Ноҳияииқтисодии Бадахшон шаҳриХоруғ, инчунин ноҳияҳои маъмурии Ванҷ, Дарвоз, Рӯшон, Шуғнон, Ишкошим, Роштқалъа ва Мурғоб, яънетамомиҳудудиВилоятиМухториКӯҳистони Бадахшонро дарбар мегирад. Масоҳатиноҳия 63,7 хаз. км² мебошад, ки зиёда аз 44 фоизи масоҳатиҷумхуриро ташкил медиҳад. Зичии аҳолӣ дар 1 км² ба ҳисоби миёна 3,2 нафар аст.
Расми 28.
НоҳияииқтисодииБадахшон

НоҳияииқтисодииБадахшоназшимолбоҚирғизистон, азғарббоноҳияииқтисодии Рашт (шимолу ғарб) ваноҳияи иқтисодииКӯлоб, аз ҷануббоАфғонистонваазшарқбоХитойҳамҳудудаст.

Бадахшон дар гузашта мавзеи нисбатан душворгузари Осиёи Миёна буд. Роҳи автомобилгарди Ӯш - Хоруғаввалисолҳои 30-юм ба истифода дода шуд. Минбаъд сохта ба истифода дода шудани роҳиДушанбе–Хоруғмавқеииқтисодӣ–географииБадахшонробеҳтар кард.
Дар солҳоиИстиқлоиятшоҳроҳиКӯлоб–Қалъаихум–Хоруғ–Мурғоб–КулмаБадахшонроазбунбастикоммуникатсионӣраҳододвароҳидоимӣбайниТоҷикистонваХитоюНепалуПокистонтавассутиБадахшонбавуҷудомад.
Аҳолӣасосан бо зироатчигӣвачорводорймашғулмебошад. Дараҷаи бекорӣ хеле зиёд аст. Дар ин ҷоасосанкоркардисангҳоиқимматбаҳо, дӯзандагӣ, баъзе соҳаҳоисаноатихӯрокворӣҷойгир шудаанд. Аҳамиятиинсоҳаҳодар иқтисодиётиумумиимамлакатонқадаркалоннест. Дар иқтисодиётиБадахшонҷойи асосиро кишоварзӣмегирад. Дарқисми ғарбииноҳиядарбаробаридеҳқонӣчорводорӣнизривоҷёфтааст, дарқисмишарқӣфақатчорвомепарваранд. Зироатҳои асосӣгандум, ҷав, нахӯдмебошанд. Заминкорӣ обӣмебошад.
Қисмизиёдимайдонҳоикиштрозироатҳоиғалладонаишғолнамудаанд. Асосангандумвалӯбиёҳокишткардамешаванд. Дарбаландиҳоито 3500 м аз сатҳибаҳрҷаввалӯбиёгиҳонизмекоранд. Картошкапарварӣсоҳаитахассусиноҳиямебошад. Картошкаҳаттодарбаландиҳоито 3000 мҳосилихеленағзмедиҳад. Даратрофишаҳри Хоруғ сабзавоткорӣ барои аҳолиимаҳаллӣмавҷуд аст.
Чорводорӣсоҳаимуҳимтаринихоҷагиихалқиноҳияииқтисодӣмебошад. Соҳаиасоси парвариши гӯсфандҳоизотҳоиҳисорӣва дарвозӣ, инчунин бузҳоиангорӣ, кибопашмимаҳинихудшӯҳратдоранд, аҳамиятикалондоранд. Парваришичорвоишохдорикалонасосанравияигӯштӣдошта, дар Помири Шарқӣ бошад, қӯтос парвариш карда мешавад. 90% қӯтоспарварии ҷумҳурӣ ба Помири Шарқӣ таалуқдорад. ДаринҷохоҷагиимахсусгардонидашудаиқутоспарварӣдарсоҳилиБулункулташкилшудааст. УмумандарноҳияиКӯҳистониБадахшонбароичорводорӣшароитҳоихуби табиӣ мавҷуданд. Даринҷоманбаиасосиихӯрокичорво чарогоҳҳоитабиӣхелезиёдбуда, қисмиасосиичаргоҳҳоррчарогоҳҳи айлоқӣ ташкил медиҳанд.
Дар қисми Помири Ғарбӣ, яке аз соҳаҳоимуҳимтаринихоҷагииқишлоқ кирмакпарварӣ мебошад.
Дар шароити баъзе ноҳияҳо (Дарвоз) бароипарваришизироатҳои субтропикӣ (анор, анҷир ва ғайра) шароитихуби табиӣ мавҷудаст.
Дар ноҳиядарсолҳоиохир тамокупарварӣ ба яке аз соҳаҳоисердаромадтабдилёфтааст. Дарқаламравиноҳия, инчунинпарваришибештараз 200 намудирастаниҳоихудрӯидорубобромуайянкардаанд, кидаринҷабҳаҳиссаи олимони боғиботаникииПомирхелекалонаст. Алҳол, дарбаъзехоҷагиҳоиноҳияҳоиРӯшонваШуғнон дар майдони 50 га замин растаниҳоидоруворӣбамонандигулиурён, бобуна, кабудгулаквағайра парвариш карда мешаванд.
Хоруғ маркази вилояти худмухтори Кӯҳистони Бадахшон буда, маркази мадании вилоят мебошад. Дар ин ҷо Донишгоҳи байналхалқӣ ва омӯзгорӣ, инчунин як қаторомӯзишгоҳҳо, ба монанди омӯзишгоҳҳоиомӯзгорӣ, тиббӣ, техникӣ, мусиқӣ фаъолият доранд. Дар шаҳриХоруғмузеикишваршиносӣ, театри драммавӣ - мусиқӣваякқатор муассисаҳоидигари маданӣ мавҷуданд. Баландтарин дар мамлакат стансияи телевизионии бо номи «Орбита» сохта шудааст. Дар наздикии шаҳрякеазмарказҳоиилми-тадқиқотӣ - Пажӯҳишгоҳибиологии Помир ва боғинабототҷойгир шудаанд.
Тарақиётиминбаъдаиноҳияи иқтисодииКӯҳистони Бадахшонро бе тараққиётинақлиёттасавуркарданмумкиннест. Алҳол, намудҳоиасосиинақлиётавтомобилӣ ва нақлиётиҳавоӣ мебошанд. Сохта шудани роҳиаҳамиятистратегидоштаиДушанбе -Помирва Душанбе - Мурғоб - Кулмаимконмедиҳад, ки Кӯҳистони Бадахшон бо давлатҳоидуруназдикихориҷа муносибатҳоизичииқтисодиюиҷтимоӣдоштабошад.