Мавзўи Предмети омӯзиш ва вазифаҳои фан. Мавќеи геополитикї ва таќсимоти маъмурию сиёсии Љумњурии Тољикистон Наќша

Георафияи робитањои иќтисодии хориљии Тољикистон
Робитањои иќтисодии байналхалќї ин маљмўи алоќањои байни субъектњои хољагии љањонї бо хољагињои давлатњои алоњида ва инчунин байни Ташкилотњои иќтисодии байналхалќї ва марказњои молиявї мебошад.
Асоси моддии муносибатњои иќтисодии байналхалќиро Таќсимоти байналхалќии мењнат ташкил медињад. Инкишофи муносибатњои иќтисодии байналхалќї аз якчанд омилњо вобаста аст:

1. 
   Табиї – иќлимї
   
2. 
   Демографї
   
3. 
   Сиёсї
   
4. 
   Истењсолї
   
5. 
   Илмї – техникї
   
6. 
   Иљтимої ва ѓайрањо.
   

Шакли ќадимтарини муносибатњои иќтисодии байналхалќї ин тиљорат буд, ки тўли якчанд садсолањо шакли асосии муносибатњои иќтисодии байналхалќї ба њисоб мерафт. Лекин дар давоми асрњои ХХ ва ХХ1 шаклњои зиёди муносибатњои иќтисодии байналхалќї ба вуљуд омад:

• 
  Хизмати савдои байналхалќї
  
• 
  Кооператсияи истењсолот ва махсусгардонии байналхалќї
  
• 
  Њамкории байналхалќї дар соњаи илму – техника ва мубодилаи навоварињои илмї – техникї
  
• 
  Њаракати байналхалќии капитал, муносибатњои байналхалќии пулї – кредитї
  
• 
  Њаракати байналхалќии захирањои мењнатї
  
• 
  Мубодилаи байналхалќии ахборот
  
• 
  Фаъолияти ташкилотњои байналхалќии иќтисодї
  
• 
  Туризми байналхалќї
  

Реформањои иќтисодї ва кулан таѓйирёбии мавќеи геополитикии Тољикистон пас аз пошхўрии Иттињоди Шўравї, ањамияти робитањои иќтисодии берунаро дар пешрафти давлат боз њам зиёд кард. Дар натичаи барќарории сулху вахдати пойдор ва ризояти Миллї, ки бо талошу кушишхои пайгиронаи Перезиденти Точикистон Эмомалї Рахмон ва тадбики барномаи ислохоти иктисодї ба даст омад, дар кишвар эътидоли макроиктисодї ва рушди иктисодї ба амал омадааст. Поёнравии сатхи истехсолот, бекурбшавии арзиши Миллї пешгирї гардида, фаровонии бозори истеъмолї таъмин ва афзоиши сатхи камбизоатии ахолї боздошта шудааст, имкониятхои маблаггузорињои бучетї аз њисоби афзоиши фоида ва фоиданокї беш aз беш вусъат меёбанд. Чорабинихои хамкории бурунмарзии ислохоти иктисодї, пас аз пароканда шудани Итиходи Шуравї, сахми худро дар пешрафти иќтисодии мамлакат гузошт.
Боиси қайд аст, ки афзун гардонидани иқтидори содиротии Тоҷикистон яке аз роххои таъмини рушди устувори иқтисодиёти мамлакат, баланд бардоштани сатҳи некўаҳволии халқ, тараққӣ додани саноати ҷумҳурӣ, махсуб меёбад.
Дар соли 2017 гардиши савдои хориҷии Тоҷикистон 3973,1 млн. доллариИМА – ро ташкил кард, ки нисбати соли 2016 1,1% ё дар ҳаҷми 43,2 млнзиёдбуд. Тавозунисавдоманфӣшуда, 1576,8 млндолларроташкилкард. ГардиисавдоихориҷииТоҷикистонбо 109 давлатҳоиҷаҳонбароҳмондашуд, киазонҳо 10 - тоашро давлатҳоиИДМташкилмедиҳанд.
Гардиши савдои хориҷӣ бо давлатҳоиИДМ 52,5% ё 2087,1 млн доллар, бо давлатҳоихориҷиидур 47,5% ё 1886,0 млндоларроташкилкард. Дефитсити тавозуни савдои хориҷӣбо бо давлатҳоиИДМ – 1225,6 млн доллар ва бо давлатҳоихориҷиидур – 351,2 млн долларро ташкил кард.