Mavqei alohida o‘rin egallaydi

5.
 
Tirole, Jean (Tir) The Theory of Industrial Organization. MIT Press, 1992.
 
6.
 
Church  J.,  and  R.Ware.  (CW)  Industrial  Organization.  A  Strategic 
Approach. Irwin. 2000.
 
7.
 
Ortiqov A. Sanoat iqtisodiyoti. Darslik.- T.:”Sano-standart”, 2014.-304 b.
 
8.
 
www.webofscience.com - Xalqaro ilmiy maqolalar platformasi
 
9.
 
www.search.ebscohost.com - Xalqaro ilmiy maqolalar platformasi 

---

 
 
99 
6-BOB. SANOATDA FAN-TEXNIKA TARAQQIYOTI 
 
6.1. Fan-texnika taraqqiyotining mohiyati va ahamiyati 
 
Fan-texnika  taraqqiyoti  —  bu,  juda  murakkab  va  ko‘p  qirrali  jarayondir.  U 
ijtimoiy  va  shaxsiy  hayotning  hamma  tomonlarini  o‘z  ichiga  oladi.  shu  sababli 
ham fan-texnika taraqqiyoti harakatdagi jarayon hisoblanadi. 
Fan  —  inson  faoliyatining  ma’lum  sohasi.  U  shunday  sohaki,  voqea- 
hodisalar  haqidagi  bilimlar  yaratiladi  va  ular  nazariy  nuqtai  nazardan  bir  yo‘lga 
solinadi. Fan — ijtimoiy fikrlash va bilishning shakllaridan biridir. 
Fan  yoki  ilm  —  bu,  o‘qish,  o‘rganish  va  hayotiy  tajriba  asosida 
fikrlanadigan  bilim  va  malakalar  majmuasidir.  Uning  asosiy  vazifasi,  avvalo, 
voqea  va  hodisalarni,  shu  jumladan,  texnik  va  texnologik  hodisalarni  tasvirlash, 
tushuntirish, oldindan aytib berish, bashorat qilishdan iborat. 
Texnika  —  bu,  eng  tor  ma’noda  mehnat  quroli,  mehnat  vositasi.  Keng 
ma’noda  esa,  u  ishlab  chiqarish  vositalari,  texnologiya  usullarini,  ishlab 
chiqarishni  tashkil  etish  va  boshqarish  shakllarining  yig‘insidir.  U  ishlab 
chiqarish kuchlarining eng faol elementi hisoblanadi. 
Texnologiya (yunoncha «technue» — san’at, mahorat, uddalash va ...logos - 
ta’limot)  —  ishlab  chiqarish  jarayonida  tayyor  mahsulot  olish  uchun 
ishlatiladigan  xom  ashyo,  material  yoki  yarim  fabrikatlarning  holati,  xossasi  va 
shakllarini o‘zgartirish, ularga ishlov berish, tayyorlash usullari majmuidir. 
Fan-texnika taraqqiyoti  — bu,  mehnat vositalarini, ishlab chiqarishning eng 
yangi  xom  ashyosi  va  materiallarini,  yoqilg‘i  va  energiyaning,  texnologik 
jarayonning,
 
boshqarishning,  mehnatni  texnik  jihatdan  qurollantirish  va 
yuqoridagilarning hammasini yangidan yaratishni o‘z ichiga oladi.  
Fan-texnika taraqqiyotining vazifasi quyidagilardan iborat: 
• 
tejamkorlikni  amalga  oshirish  (vaqtni,  xom  ashyo  va  materiallarni,
 
yoqilg‘i, elektr energiyasi va h.k.larni tejash); 
• 
ishlab chiqarish jarayonlarini osonlashtirish, mehnatni engillashtirish; 
• 
mehnatning mazmuni va xarakterini o‘zgartirish; 
• 
ishlab  chiqarishning  ijtimoiy  va  iqtisodiy  samaradorligini  yanada  yuqori 
darajaga ko‘tarish. 
Fan, ta`lim va ishlab chiqarish o`rtasidagi aloqadorlikni chizma ko`rinishida 
quyidagicha tasvirlash mumkin (6.1-rasm). 
Ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruktorlik ishlanmalari tadqiqotlar yoki amaliy 
tajribalar  natijasida  olingan  va  yangi  materiallar,  mahsulotlar,  jarayonlar, 
qurilmalar,  xizmatlar,  tizimlar  yoki  usullarni  yaratishga  yo‘naltirilgan  mavjud 
bilimlarga  asoslangan  tizimli  ravishda  amalga  oshiriladigan  ishlar  kiradi. 
Ishlanmalar tarkibiga konstruktorlik, loyihaviy va texnologik ishlar kiradi.  
 

---

 
 
100