Mavqei alohida o‘rin egallaydi


Aylanma mablag‘larning tarmoqlar bo‘yicha taqsimlanishi



Download 5,3 Mb.
Pdf ko'rish
bet241/324
Sana08.01.2022
Hajmi5,3 Mb.
#333959
1   ...   237   238   239   240   241   242   243   244   ...   324
Bog'liq
2499-Текст статьи-7151-1-10-20200711

Aylanma mablag‘larning tarmoqlar bo‘yicha taqsimlanishi
1
 
 
Aylanma fondlarning 
guruh va elementlari 
Butun 
sanoat 
Qora 
metallurg
iya 
Mashina
-sozlik 
Energ
e-tika 
Yengil 
sanoat 
Oziq-
ovqat 
sanoati 
1. Ishlab chiqarish zahiralari 
- jami 
70,2 
65,0 
55,3 
98,3 
90,0 
78,8 
Jumladan: 
 
 
 
 
 
 
xom ashyo va asosiy 
materiallar, yarim tayyor 
mahsulotlar 
 
46,2 
 
23,8 
 
37,5 
 

 
76,7 
 
52,2 
Yordamchi materiallar 
6,6 
11,0 
2,3 
24,1 
5,7 
6,1 
Yoqilg‘i 
1,7 
2,0 
0,7 
37,4 
0,5 
1,6 
Ta’mirlash uchun ehtiyot 
qismlar 
3,9 
11,0 
2,0 
23,0 
1,7 
2,0 
Qadoqlash va o‘rov 
materiallari 
3,0 
0,5 
0,6 
0,3 
1,2 
11,3 
Instrumentlar, xo‘jalik 
asboblari va qimmat 
bo‘lmagan, tez eskiruvchi 
boshqa predmetlar 
 
 
9,8 
 
 
16,7 
 
 
12,2 
 
 
19,5 
 
 
3,2 
 
 
5,6 
2. Tugallanmagan ishlab 
chiqarish va korxonada 
tayyorlangan yarim tayyor 
mahsulotlar 
 
24,0 
 
18,3 
 
42,2 
 
0,5 
 
9,8 
 
19,5 
3. Kelgusi davr xarajatlari 
va boshqa mehnat 
predmetlari 
 
5,8 
 
16,7 
 
2,5 
 
1,2 
 
0,2 
 
1,7 
Jami aylanma ishlab 
chiqarish fondlari 
 
100,0 
 
100,0 
 
100,0 
 
100,0 
 
100,0 
 
100,0 
 
Korxona  iqtisodiyotiga  aylanma  mablag‘larning  tarkibi  va  tuzilmasidan 
tashqari,  ularni  ishlab  chiqarish,  takror  ishlab  chiqarish  va  muomalaning  turli 
bosqichlarida  izlab  topish  katta  ta’sir  ko‘rsatadi.  Aylanma  mablag‘larning  to‘liq 
aylanishi  uch  bosqichdan  iborat  bo‘lib,  bu  jarayonda  mahsulot  ishlab  chiqariladi  va 
sotiladi. 
Birinchi  bosqichda
  aylanma  mablag‘lar  pul  shaklidan  moddiy  boyliklarning 
ishlab chiqarish zahiralariga aylanadi, ya’ni pul - tovar (D-T). 
Ikkinchi  bosqich 
ishlab  chiqarish,  yani  mahsulotni  tayyorlash  jarayonini  o‘z 
ichiga  oladi.  Bu  bosqichda  aylanma  mablag‘lar  va  birinchi  o‘rinda  aylanma  fodlar 
tugallanmagan  ishlab  chiqarish  va  yarim  tayyor  mahsulotlar  holiga  keltirilib,  tovar 
shaklini oladi (T). 
Uchinchi bosqichda 
aylanma mablag‘lar tovar mahsuloti shaklida muomalaga 
kiritilib, sotiladi va yana pul shaklini oladi (T-P). 
                                                 
1
 Ortiqov A. Sanoat iqtisodiyoti. Darslik.- T.:”Sano-standart”, 2014.-304 b.
 


 
 
181 
Shu  tariqa  aylanma  mablag‘lar  barcha  bosqichlardan  o‘tib,  to‘liq  aylanishni 
amalga oshirishini quyidagi tarzda aks ettirish mumkin: 
1-bosqich - pul-tovar (P-T); 
2-bosqich - ishlab chiqarish (I.Ch); 
3-bosqich - tovar-pul (T-P). 
Shuni  qayd  qilib  o‘tish  muhimki,  korxonaning  aylanma  mablag‘lari  bir 
vaqtning  o‘zida  uchala  bosqichda  ham  pul  mablag‘lari,  ishlab  chiqarish  zahiralari, 
tugallanmagan  ishlab  chiqarish,  yarim  tayyor  va  tayyor  mahsulotlar  ko‘rinishida 
mavjud  bo‘lishi  mumkin.  Korxonaning  aylanma  mablag‘lari  harakati  ma’lum  bir 
iqtisodiy  qonunlar  asosida  ishlashi  hamda  ulardan  ishlab  chiqarish  va  takror  ishlab 
chiqarishning barcha bosqichlarida oqilona foydalanishni ko‘zda tutishi ham  muhim 
ahamiyat  kasb  etadi.  Bu  qonunlardan  va  aylanma  mablag‘lardan  foydalanish 
qoidalaridan  chetga  chiqish  aylanma  mablag‘larning  yetishmasligiga  yoki 
samaradorlikning pasayishiga olib kelishi mumkin. 

Download 5,3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   237   238   239   240   241   242   243   244   ...   324




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish