ʼʼMaterik va okeanlar tabiiy geografiyasi ʼʼ Fanidan tayyorlagan



Download 4,13 Mb.
bet13/14
Sana24.06.2022
Hajmi4,13 Mb.
#698415
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
kurs ishi Ganjiyeva Mehrinoz 3

Bu yer poli metall rudalarga ham boy – ular tarkibida ruh, nikel, qoʻrgʻoshin, mis bor. Ularning konlarining aksariyati shimolda, shuningdek, Yangi Uels va Kinslendda joylashgan. Mamlakatning yetakchi tarmoqlaridan biri nikel qazib olish hisoblanadi. Ushbu metallni ishlab chiqarish va eksport qilish boʻyicha Avstraliya jahon bozorida yetakchilik qiladi. Ammo oltin qazib olish boʻyicha bu kichik qitʼa dunyoda 4-oʻrinni egallaydi. Asosiy konlari Gʻarbiy Avstraliya platosi mintaqalarida joylashgan. Temir rudasi materikning gʻarbiy tomonidagi Hamersli havzasida qazib olinadi. Ularning aksariyati jigarrang, magnit temir rudasi va gematitdir. Konlarda qazib olinadigan rudalarda temirning ulushi yuqori 60 tagacha.Bu xomashyoning yuqori sifati va uning iqtisodiy qiymatini tushuntiradi.

Mineral resurslar


Mineral qum og'ir minerallar guruhiga kiradi, ular odatda eski plyajlar, daryolar yoki qumtepalar joylarida, qazilmaning xususiyatlarini bilib, topilishi va qazib olinishi mumkin.
Materikda mineral qumlar guruhidan uchta asosiy element qazib olinadi:

  • Titan (ilmenit va rutil);

  • tsirkoniy (sirkon);U
    shbu materiallarning katta miqdori tosh shakllanishining cho'kindi turi bilan izohlanadi. Shamol va suvning doimiy ta'siri tufayli chiqindi jinslar juda tez qulab tushdi, buning natijasida og'ir metallar bir joyda joylashdi.

Yirik konlar sharqiy va janubi-gʻarbiy sohillarda joylashgan. Ular nafaqat avstraliyaliklar, balki jahon tovar bozori uchun ham muhimdir, chunki ular bunday miqdorda kamdan-kam uchraydigan noyob materiallardir. Tosh tarkibidagi metallarning miqdori 1 dan 60% gacha bo'lishi mumkin, ammo Avstraliyada u 20% va undan ko'proq tarqalgan. Bu mamlakat tabiiy resurslarining juda muhim qismidir.
Qimmatbaho va yarim qimmatbaho toshlar konlari ham bor. Eng mashhuri opal - Avstraliyada ushbu zargarlik mineralini qazib olish bo'yicha jahon poytaxti - Kuber Pedi joylashgan. Har yili uni ishlab chiqarish mamlakatga 30 million dollardan ortiq daromad keltiradi.
Bu hududda kvartsitlar, olmoslar, zumradlar ham mavjud, ammo ularning soni boshqa mamlakatlardan sezilarli darajada kam.

Yoqilg'i qazilmalari


Avstraliya ko'mir sanoati yuqori darajada rivojlangan. Bu erda nafaqat bu mineralning katta miqdori qazib olinadi, balki eng innovatsion texnologiyalar ham qo'llaniladi. Mamlakat ekologik vaziyat masalalariga tanqidiy yondashadi. Ko‘mirni yoqish natijasida atmosferaga juda ko‘p zararli moddalar chiqarilishi hisobga olinsa, bu xomashyoni foydalanishdan olib tashlash siyosati olib borilmoqda. Shu bilan birga, atrof-muhitga zarar keltirmaydigan muqobil elektr energiyasi manbalarini joriy etish rag‘batlantirilmoqda.
Ko'mir eksporti bo'yicha Avstraliya 4-o'rinni egallab, foydali qazilmalarning maksimal konlari bo'lgan Rossiyani ham ortda qoldirdi. Eng qadimgi kon Nyu-Kaslda joylashgan. U 1800 yilda kashf etilgan, ammo hali ham ishlab chiqilmoqda. Eng yirik jigarrang ko'mir konlari Viktoriya shtatida joylashgan.
Materikning neft sanoati ham barcha jahon rekordlarini yangilamoqda. Ularning ko'p qismi G'arbiy Avstraliyada joylashgan. Bu yerda nafaqat suyuq, balki slanetsli qora oltin konlari ham bor. Ushbu xom ashyo yuqori sifatga ega va shunga mos ravishda narx suyuq muqobildan ustundir. Kon 2017-yilda topilgan, biroq uni o‘zlashtirish geologlar va ekologlar uni haydab chiqarishning eng tejamkor, ekologik toza va xavfsiz usulini topgandagina boshlanadi. Hudud ekotizimiga zarar yetkazmaslik uchun eng innovatsion usullardan foydalanish rejalashtirilgan.


XULOSA
Xulosa qilib aytadigan boʻlsak Avstraliya ilgari Gondvana qit'asining bir qismi bo'lgan. 15 million yil oldin Gondvana ikki qismga - g'arbiy va sharqiy qismlarga bo'linib ketdi. G'arbiy Afrika, Saudiya Arabistoni va Janubiy Amerikava sharqiy - Madagaskar, Hindustan, Avstraliya va Antarktida. 90 million yil oldin, Hindistonning Madagaskar bilan bo'linishi sodir bo'ldi va 50 milliondan keyin Avstraliya va Antarktida "tarqab ketishdi". Ammo, yana bir ilmiy versiyaga ko'ra, Avstraliya birinchi bo'lib Gondvandan ajralib chiqdi. Bu uning noyob flora va faunasini ochib beradi. Ba'zi o'simliklar va hayvonlarning namunalari ming yillar davomida jiddiy o'zgarishlarga duch kelmadi. Materikning nomi "janubiy" degan ma'noni anglatuvchi australisdan kelib chiqqan. Axir, Avstraliya sayyoraning janubiy yarimsharida joylashgan. Bu eng kichik materik.Avstraliya haqida siz bilmagan narsalar Ajablanarlisi sayyohlik uchun eng mashhurlaridan biri, chunki Tasmaniya havosi sayyoradagi eng toza havo hisoblanadi. Janubiy Avstraliya qishloqlari ko'plab ekinlarni yetishtirish uchun dunyoda eng qulay hisoblanadi, shuning uchun u erda fermasi bor, uning kattaligi Belgiya maydonidan katta. Avstraliyaliklar kenguru go'shtini yaxshi ko'radilar va deyarli har bir restoran yoki kafeda menyuda bu ingiredient mavjud bo'lgan ko'plab taomlar bor. Avstraliyaning marjon riflari sayyoradagi eng go'zal deb tan olingan, ulardan biri dunyodagi eng katta hisoblanadi Avstraliyaning Buyuk to'siq rifi Uzunligi 5700 kilometr bo'lgan Avstraliya devori u Kinslend erini yovvoyi itlarning dingo itlari bosqinidan himoya qiladi. Avstraliya Alp tog'lari katta qor qatlamlari bilan qoplangan, ulardan Shveysariya Alp tog'laridan ham ko'proq. Avstraliyaning iqlimi juda iliq bo'lishiga qaramay, mahalliy odamlar yopiq poyabzal - ugg botinkalarini kiyishni juda yaxshi ko'radilar shuning uchun ularning dunyo bo'ylab mashhurligi tendensiyasi. Avstraliya aholisi sovuqdan deyarli himoyalanmagan uylarida iliqlikni his qilishni afzal ko'rishadi .



Download 4,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish