ʼʼMaterik va okeanlar tabiiy geografiyasi ʼʼ Fanidan tayyorlagan

Materikning gʻarbiy chekkasi va markaziy qismida, yaʼni eng yangi tektonik aktiv hududlarda palaxsali epi platforma togʻlar shimoli-gʻarbda Xamersli, janubi-gʻarbda Stirling va Darling, materik markazida Makdonell va Masgreiv togʻlari koʻtarilgan. Qadimgi va epi paleozoy platformalarning yosh bukilmalar tizimiga yosh qatlamli baland va past hamda akkumulyativ tekisliklar Nallarbor, Markaziy tekislik, Murrey-Darling, Karpentariya qoʻltigʻi boʻyi tekisligi, yangi Gvineya-janubidagi tekislik toʻgʻri keladi.

Materikning sharqiy va janubi-sharqiy chekkalari hamda Tasmaniya, Murrey tekisligidan gʻarb va shimoli-gʻarbiy tomondagi hududlarni yosh platformaning bay kal, oʻrta paleozoy va yuqori paleozoy tekislangan strukturalarining neogen va antropogendagi koʻtarilishlari natijasida hosil boʻlgan oʻrtacha balandlikdagi va past burmali palaxsali togʻlari egallagan. Sharqiy va janubi-sharqiy Avstraliya togʻlarining hamma qismida poli metallar, mis, qalay, oltin konlari bor. Paleozoy burmali strukturalarning togʻ oldi bukilmalarida toshkoʻmir va qoʻngʻir koʻmirning, shuningdek, neft hamda gazning katta zaxiralari toʻplangan.

Avstraliyaning Kembriygacha bo'lgan davridagi relefi deyarli hech qanday o'zgarish va tektonik harakatlarga duch kelmadi.Uzoq vaqt davomida u ko'chirishning birlashgan jarayonini, shuningdek vodiylardagi tog' jinslarining sa'y-harakatlari bilan maydalash mahsulotlarini (shamol, suv, muz, shuningdek tortishish vositalarining doimiy harakati) bosib o'tdi. U erda ular to'plangan. Bunga deduksiya deyiladi.

Denudatsiya paytida poydevorning chetida koʻpik paydo boʻldi — orol togʻlari bilan keng tekisliklar. Choʻkindilarning intensiv toʻplanishi tufayli materikning markazidagi defolt zonasida, shuningdek sineklislar va mezo-kenozoylarda katta toʻplangan-koʻl va qatlamli tekisliklar paydo boʻldi. Platformaning eng katta shoʻngʻib joylarida Markaziy havzaning Alluvial-koʻl tekisliklari joylashgan. Yuqori mintaqalarda joylashgan tekisliklar sinekluz yonbagʻirlarida va ularning orasidagi egarlarda, shuningdek, Gʻarbiy Avstraliya platosining shimoli-gʻarbiy va janubiy qismida hosil boʻladi.