ʼʼMaterik va okeanlar tabiiy geografiyasi ʼʼ Fanidan tayyorlagan

Kaynozoy erasi davomida qadimgi platformaning katta qismida Avstraliyaning gʻarbida koʻtarilish roʻy berdi va denudatsiya kuchaydi. Platformaning markaziy qismi ayniqsa kuchli koʻtarildi, shu bilan birga platformaning ichki qismida palaxsali togʻlar paydo boʻldi, bu erda yuzaga chiqib qolgan arxey fundamenti oʻrnida chuqur Amadies botigʻi (avlakogen) orqali bir-biridan ajralgan Makdonell va Masgreyv togʻlari koʻtarildi.

Paleogenda janubda, katta Avstraliya qoʻltigʻidan shimolda Yukla botigʻi paydo boʻlib, uni dengiz bosdi Neogenda u dengizdan ozod boʻldi va uning oʻrnida Nallarbor tekisligi vujudga keldi. Esh platformaning tekislangan paleozoy hosilalari oʻrnida eng yangi harakatlar natijasida Katta Suvayirgʻich tizma, Flinders va Maunt-Lofti togʻlari koʻtarildi. Koʻtarilish bilan birga Tasmaniya dengizi sohillari choʻkdi, yoriqlar vujudga keldi va bazalt vulqon izmi roʻy berdi. Bazalt vulqonizmi janubi-sharqda ayniqsa kuchli boʻlgan. Janubdagi choʻkish natijasida Bas boʻgʻozining hosil boʻligan.

Tasmaniyaning materikdan ajralishiga olib keldi. Platformaning markaziy qismi ayniqsa kuchli koʻtarilgan, shu bilan birga platformaning ichki qismida palaxsali togʻlar paydo boʻlgan, bu yerda yuzaga chiqib qolgan arxey fundamenti oʻrnida chuqur Amadies botigʻi (avlakogen) orqali bir-biridan ajralgan Makdonell va Masgreyv togʻlari koʻtarilgan. Paleogenda materik janubida, Katta Avstraliya qoʻltigʻidan shimolda Yukla botigʻi paydo boʻlib, uni dengiz suvlari bosgan. Neogenda u dengizdan ozod boʻlgan va uning oʻrnida Nallarbor tekisligi vujudga kelgan.

Yosh platformaning tekislangan paleozoy hosilalari oʻrnida eng yangi harakatlar natijasida Katta Suvayirgʻich tizma, Flinders kabi togʻlari koʻtarilgan. Koʻtarilish bilan birga Tasmaniya dengizi sohillari choʻkkan, yoriqlar vujudga kelgan va bazalt vulkanizmi roʻy bergan. Bazalt vulkanizmi janubi-sharqda kuchli boʻlgan. Janubdagi choʻkish Bas boʻgʻizining hosil boʻlishiga va Tasmaniyaning materikdan ajralishiga olib kelgan. Neogen davomida va antropogen boshida iqlim sharoiti bir necha bor oʻzgargan. Qurgʻoqchil davrlar namgarchilik davrlar bilan almashinib turgan, Avstraliyaning qurgʻoqchil hududlarida elyuvial davrlardan qizil rangli gidromorf qobiqlar, qurib qolgan daryolar oʻzanlari, shoʻr suv bilan qisman toʻlgan yoki butunlay shoʻrxoklarga aylangan koʻl havzalari saqlanib qolgan va yosh, dengizdan boʻshagan tekisliklarda Avstraliyaning eng yirik daryo tizimlari vujudga kelgan.