Materialshunoslik

anizotropiya

deb ataladi.

Kristall moddalarning mexanik

puxtaligi, issiqlik va elektr o‘tka-

zuvchanligi, suyuqlanish tezligi,

harorati ularning atom tuzilishiga

bog‘liq va uning xossalariga ta’sir

etadi.Eritma quyi haroratda asta-sekin bug‘latilsa, yirik kristal-

lar, yuqori haroratda bug‘latilib, tez sovitilsa, mayda kristallar

hosil bo‘ladi. Mayda donli po‘latlar qattiq, lekin yirik donli

po‘latlarga nisbatan yumshoq bo‘ladi. Hosil bo‘lgan kichik bir

kristall atrofida muntazam ravishda o‘suvchi yirik kristall olish

mumkin. Bu jarayon kristallning o‘sishi deb aytiladi. Barcha

metall va qotishmalar kristall tuzilishga ega. Kristall donlari

aniq geometrik shaklga ega emas. Tashqi tomonidan kristall

ko‘p qirraliga o‘xshaydi va ular kristall donlari yoki gra-

nulalari deb ataladi.

1.2. Metallarning ichki tuzilishi

3-rasm. Kristall tuzilishga egamodda atomlarining joylashi-

shi (a); amorf tuzilish (b).

4-rasm. Kristall panjara va uya.

Kristallarni tashkil etgan zar-

rachalar shu kristallar hajmida

geometrik tarzda tartibli joyla-

shadi, bunday tuzilish