Materialshunoslik indd

Birga ta’sir etish prinsipi 
quyida turli tipdagi kompozitlar ko‘rib 
chiqiladi, xususan, ko‘p fazali metall qotishmalar, keramika va po
-
limerlar. Masalan, perlitli po‘latlar almashib turadigan α – ferrit va 
sementitdan iborat mikrostrukturaga ega. Ferrit fazasi yumshoq va 
plastiklikka ega, sementit – bikir va juda mo‘rt. Perlitli po‘latlarda 
erishiladigan  xossalar  (yuqori  plastiklik  va  mustahkamlik),  tashkil 
etuvchi komponentlar xossalaridan ustundir.
Kompozitsion materiallarni tabiatda ham uchraydi. Masalan, da
-
raxt  mustahkam  va  qayishqoq  selluloza  tolalaridan  tashkil  topgan, 
ular esa 
ligin 
deb nomlanadigan yumshoq muhit bilan birlashtirib 
bog‘lab turiladi. Suyaklar ham mustahkam, lekin deyarli yumshoq 
gollagen va qattiq mo‘rt mineral moddadan tashkil topgan kompo­
zitlardir.
Bu bobning anglatishicha kompozit deb tabiiy usulda emas, balki 
sun’iy yaratilgan material tushuniladi. Undan tashqari, kompozitdagi 
alohida fazalar aniq ajralib turgan fazalararo qatlam bilan chegaralan
-
gan mutlaqo har xil materiallardir. Shunday qilib, ko‘pchilik metall 
qotishmalar va keramika bu ta’rifga taalluqli emas, chunki ulardagi 
ko‘p fazali struktura tabiiy holda hosil bo‘ladi.
Olimlar va muhandislarni kompozitlarni yaratishdagi harakatlari 
metall, keramika va polimerlarni sun’iy ravishda birlashtirib, ekstra 
ordinar xossali yangi avlod materiallarini yaratishga qaratilgan.
Aksariyat hollarda kompozitlarni olishdan maqsad asosiy mexanik 
xossalarni mujassamligini – xona va yuqori haroratlarda bikirlik, zar-
biy qovushqoqlik, mustahkamlikni yaxshilash.