Materialalrni kesib ishlash, asboblar va stanoklar

 
Frezerlash stanoklari 
Frezerlash stanoklarida tekisliklarga ishlov berish, fason -(shakldor) yuzalar 
frezerlash, vintsimon va to’g’ri ariqchalar ochish, rezba frezerlash, tishln 
g’ildiraklarning tayyorlamala-riga tishlar frezerlash mumkin. Bu va bundan 
boshqa ishlarni bajarish uchun har xil frezerlash stanoklaridan foydalanila-di. 
Frezerlash stanoklari guruxiga quyidagi tip stanoklar kiradi: 
K o n s o l l i-f r e z e r l a sh s t a n o k l a r i; bunday stanoklar 
jumlasiga shpindeli stanok stoliga nisbatan gorizontal vaziyatda joylashgan 
gorizontal-frezerlash stanoklari; univer-sal-frezerlash stanoklari (bu stanoklar 
gorizontal-frezerlash stanoklaridan stolida burish plitasi bo’lishi bilan farq qi-
ladi, burish plitasini burib, shpindelga nisbatan mahlum burchak ostida 
o’rnatish mumkin); vertikal-frezerlash stanoklari (bu stanoklar gorizontal-
frezerlash stanoklaridan shu bilan farq qiladiki, ularda shpindel o’qi vertikal 
vaziyatda joy-lashgan, shu munosabat bilan sta-nok yuqorigi qismining konst-
ruksiyasi o’zgartirilgan) kiradi. 
B o’ y l a m a-f r e z e r l a sh stanoklari. Bu stanoklar yirik gabaritli 
tayyorlamalarning tekis va boshqa yuzalarini frezerlash uchun mo’ljallangan. 
30
«MetalCuttingTheoryandPractice» DavidA.Stephenson, John S. Agapiou 38-44 pg 

---

85 
Bu stanoklarda bitta yoki bir necha shpindel bo’l-adi. Ko’p shpindelli 
stanoklarning shpin-dellary gorizontal va vertikal vaziyatda o’rnatilishi mum-
kin. 
K o p i r l i-f r e z e r l a sh stanoklari. Bu tipdagi stanoklar shakldor 
yuzalar frezerlash uchun mo’ljallangan bo’ladi. 
S H p o n k a a r i q c h a l a r i f r e z e r l a s h s t a n o k l a r i . Bular har xil 
vallarga va boshqa detallarga shponka pazlari 
(ariqchalari) frezerlash uchun ishlatiladi. 
R e z b a f r e z e r l a sh s t a n ok l a r i. Bu stanoklar ikki guruxga: 
qisqa rezbalar frezerlash stanoklari guruxi bilan uzun rezbalar frezerlash 
stanoklari guruxiga bo’linadi. Qisqa rezbalar taroq frezalar bilan frezalanadi. 
Uzun rezbalar qirkish uchun ishlatiladigan stanoklar o’zining tashqi ko’rinishi 
jihatidan tokarlik-vintqirqish stanoklariga o’xshaydi. Bu stanoklarda qisqa rezbalar 
ham, uzun rezbalar ham qirqish mumkin. Seriyalab ishlab chiqarishda va 
ko’plab ishlab chiqarishda foydalaniladigan boshqa konstruksiyali frezerlash 
stanoklari ham mavjud. Eng ko’p iodlatiladigan frezerlash stanoklari universal-
frezerlash stanoklari bilan vertikal-frezerlash stanoklaridir.