Matematikanı oqıtıw metodları. Matematikanı oqıtıw metodlarının’ klassifikatsiyası

9-lektsiya
Matematikanı oqıtıw metodları. Matematikanı oqıtıw metodlarının’ klassifikatsiyası.
reje:
1. Evrestikalıq ta’lim metodı
2. Matematika sabaqlarında mashqalalı ta’lim.
3. Matematika sabag’ında bag’darlamalastırılg’an ta’lim.


1. Evrestikalıq ta’lim metodı
"Evrestika" so’zinin’ ma’nisi soraw-juwapqa tiykarlanıp tabaman degendi bildiredi. Evrestikalıq metod penen oqıtıw mekteplerde XIX a’sir baslarınan baslap qollanıla basladı.
Matematik metodist V.V.Repev evrestikalıq metod arqalı oqıtıwdı to’mendegishe ta’riyipleydi: "Bull metodtın’ mazmunı sonnan ibarat, oqıtıwshı ta’repinen klass oqıwshıları ushın o’tiletug’ın tema materialının’ mazmunı mashqala etip alınadı, keyin maqsetke qaray bag’darlawshı sorawlar sistemasın oqıwshılarg’a beriw arqalı mashqala sheshiledi.
To’mendegi ten’lemeni evrestikalıq metod arqalı sheshiyik.
|x²– Zx–9| =5 ten’lemesin sheshin’.
Bul ten’lemeni evrestikalıq metod arqalı sheshiw protsesinde oqıtıwshı menen oqıwshılar arasındag’ı soraw-juwaptı keltireyik:
Oqıtıwshı. |x²–Zx–9|=5 ten’lemesi qalay sheshiledi?
Oqıwshı. Bul ten’lemeni x²–Zx–9=5 ha’m -x²+Zx+9=5 ten’lemeleri tu’rinde jazamız.
Oqıtıwshı: x²–Zx–9=5 ha’m -x²+Zx+9=5 ten’lemelerin qanday qag’ıydag’a tiykarlanıp jazdın’ız?
Eger bizge |a| sanı berilgen bolsa, ol to’mendegi qa’siyetke iye boladı:
Oqıtıwshı. Onda payda bolg’an ten’lemeler qalay sheshiledi?
Oqıwshı.

Oqıtıwshı. Bul ten’lemelerdi qanday formulalardan paydalanıp sheshemiz?
Oqıwshı. Keltirilgen kvadrat ten’lemelerdi sheshiw formulasınan.
Oqıtıwshı. Kim aytadı x²+px+q=0 ten’lemesinin’ ulıwma sheshimi qalay tabıladı?
Oqıwshı. x²+px+q=0 ten’lemesinin’ sheshimi formulası menen tabıladı.
Oqıtıwshı. x²–3x–4=0 ten’lemesin qalay sheshemiz?
Oqıwshı. x²–3x–4=0 ten’lemede r=–3 ha’m q=–4 ke ten’, biz olardı ulıwma sheshimdi tabıw formulasına qoyıp, berilgen ten’lemenin’ sheshimin to’mendegishe tabamız:

Oqıtıwshı.- x² +3x+14 =0 ten’lemesi qalay sheshiledi?
Oqıwshı. Ten’lemenin’ eki jag’ın (-1) ge ko’beytemiz:

Bul ten’lemede joqarıdag’ıday sheshiledi:




2. Matematika sabaqlarında mashqalalı ta’lim.
O’tkizilgen ta’jriybe ha’m baqlawlar na’tiyjesinde ta’lim protsesinde oqıwshılardın’ biliw da’rejesin aktivlestiriw ha’mde olardın’ intellektual jag’daylarınan joqarı da’rejede paydalanıwdın’ ulıwma nızamlıqları islep shıg’ıldı.Bul nızamlıqlar to’mendegilerden ibarat:
1.U’yrenilip atırg’an tema materialları boyınsha mashqalalı sorawlar sistemasın du’ziw.
2.Du’zilgen mashqalalı sorawlar sisteması tiykarında sa’wbetlesiw metodı arqalı tu’sindiriletug’ın tema materialın u’yreniw ha’m onın’ tiykarg’ı mazmunın ashıp beriw
3.Mashqalalı sorawlar tiykarında izleniw xarakterindegi oqıw wazıypaların qoyıw.
Joqarıdag’ı basqıshlar tiykarında oqıw materialı tu’sindirilgende oqıwshılar birden tu’sinip kete almaytug’ın tu’siniklerge duwshar boladı, na’tiyjede u’yrenilip atırg’an tema materialı menen oqıwshılar arasında mashqalalı jag’day payda boladı.
Anıqlama. U’yrenilip atırg’an obekt (biliwi tiyis bolg’an teoriyalıq material yamasa ma’sele) menen u’yreniwshi subekt (oqıwshı) arasındag’ı o’zara ha’reketlerdin’ o’zine ılayıq bolg’an tu’rine mashqalalı jag’day delinedi.
Mashqalalı jag’day – bul oqıwshılardın’ uyrenip atırg’an tema materiallarındag’ı tu’siniklerdin’ qalay payda bolg’anın bilmegenlikten sol tema materialının’ tiykarg’ı mazmunın anıqlap beriwshi matematikalıq tu’sinik, aksioma ha’m teoremalardı u’yrenilip atırg’an tema materialına qollana almag’an waqtında payda bolatug’ın intellektual qıynalıw.