Matematikanı oqıtıw metodları. Matematikanı oqıtıw metodlarının’ klassifikatsiyası

2. Matematikalıq belgilerdi tu’sindiriwge arnalg’an ma’seleler.
Matematikanı okıtıwdın’ tiykarg’ı ha’m kıyın bo’limlerinin’ biri-matematikalıq belgilerdi biliw, a’mellerdin’ orınlanıw ta’rtibin tu’sindiriw bolıp tabıladı.Ma’selen, qawsırmanı ashqanda belgilerdin’ o’zgeriw-o’zgermew jag’dayları, «+» ha’m «-« a’melleri qatar kelgende qaysısın burın orınlaw kerekligi h.t.b.Sonlıqtan belgiler menen jumıs islewde berilgen esapqa u’lken kewil awdarıw kerek.
Mısalı.a) b)
Matematikalıq tu’siniklerdi u’yretiw matematikalıq mısal ha’m ma’selelerdi sheshiw menen birgelikte alıp barıladı, sebebi oqıtıwshı jan’adan u’yretiletug’ın matematikalıq tu’siniklerdin’ anıqlamasın bergennen keyin analetikalıq an’latılıwın jazadı. Ma’selen tu’rindegi ten’leme ko’rsetkishli ten’leme delinedi dep anıqlama bergennen keyin, to’mendegi tu’rdegi mısallardı ko’rsetiw mu’mkin:
Oqıtıwshı tu’rindegi ten’lemenin’ sheshimin geometriyalıq jaqtan ko’rsetip beriwi tiyis. Oqıtıwshı oqıwshılarg’a, eger kordinatalar sistemasında eki funktsiyanın’ grafigi o’zara kesilisse, onda olardın’ kesilisiw noqatının’ abtsissası sol funktsiyalardı tenlestiriw na’tiyjesinde payda bolg’an ten’lemenin’ sheshimi bolatug’ının tu’sindirgennen keyin ten’lemeni tu’rinde jazıp, olardın’ ha’r qaysısının’ grafigin sızıp, bull grafiklerdin’ kesilisiw noqatının’ abtsissasın dep belgilew qabıl etilgenin tu’sindiriw kerek. Bunnan ten’lemesinin’ sheshimi boladı eken. Ko’rsetkishli ten’lemelerdin’ ha’mmesi algebralıq tu’rlendiriwler arqalı tu’rine keltiriledi ha’m sheshimi tu’rinde tabıladı.
1-mısal. Ten’lemeni sheshin’


2-mısal. Ten’lemeni sheshin’

desak,


Misollar 1) 2) 3) 4)


2.Matematikanı oqıtıwda ma’selenin’ orınlaytug’ın funktsiyaları.
Ha’zirgi zaman didaktikasında A.D.Semushin, K.I.Neshkov va Yu.M.Kolyagin, J.Ikromov, T.To`laganov va N.G`aybullaev usag’an metodist matematikler matematika kurısındag’ı ma’sele ha’m mısallardın’ orınlaytug’ın funktsiyasın to’mendegi tu’rlerge bo’ledi:
1. Ma’selenin’ ta’limiy funktsiyası.
2. Ma’selenin’ ta’rbiyalıq funktsiyası.
3. Ma’selenin’ rawajlandırıwshı harakterdegi funktsiyası.
4. Ma’selenin’ tekseriw xarakterdegi funktsiyası.
Ma’selenin’ matematika sabag’ı protsesinde orınlaytug’ın funktsiyaların ayırım-ayırım ko’rip shıg’amız.
1. Ma’selenin’ ta’limiy funktsiyası tiykarınan mektep matematika kurısında u’yretiletug’ın teoriyalıq mag’lıwmatlar, matematikalıq tu’sinikler, aksioma, teorema ha’m matematikalıq juwmaklar, nızam-qag’ıydalarının’ anıq ma’sele yamasa mısallarg’a qollanılıwı na’tiyjesinde oqıwshılarda teren’ matematikalıq bilim ha’m qa’niygeler payda etiw arqalı a’melge asırıladı.
Oqıtıwshı eki mu’yeshtin’ qosındısı ha’m ayırmasının’ sinusı teoremasın o’tip bolg’annan keyin, usı temanın’ materialın oqıwshılardın’ yadında qaldırıw maqsetinde to’mendegi mısallardı sheship ko’rsetiwi mu’mkin.
1-mısal. Birdeylikti da’lillen’

Da’lillew.

2. Birdeylikti da’lillen’


Mektep matematika kurısında ma’sele yamasa mısallar sheshiw oqıwshılarda qa’niyge ha’m ko’nlikpelerdi qa’liplestirip qoymastan, berilgen teoriyalıq bilimlerdi a’meliy qollanıwdıda u’yretedi. Eger
Oqıtıwshı kvadrat ten’leme temasın o’tip, onı bekkemlew protsesinde kvadrat ten’lemege keltiriletug’ın ma’selelerdi sheship ko’rsetse,oqıwshılardın’ bull tema boyınsha bilimleri bekkemlenedi ha’mde kvadrat ten’lemeler haqqında tu’siniktin’ qollanıwı boyınsha pikirler oqıwshılardın’ an’ında qa’liplesedi.
1-ma’sele.Sport formasın satıp alıw ushın eki komandanın’ ha’r birine 84 sum ajıratıldı. Komandalardan birinin’ alg’an forması ekinshi komandanın’ alg’an formasınan 2 sum arzan bolg’anı ushın ol bir formanı artıq aldı. Ha’r bir komanda nesheden sport formasın alg’an?
Sheshiw. x-birinshi komandanın’ alg’an bir formasının’ bahası,
(x-2)-ekinshi komandanın’ alg’an bir formasının’ bahası,
birinshi komandanın’ alg’an formalarının’ sanı,
- ekinshi komandanın’ alg’an formalarının’ sanı,
Ma’sele sha’rtinen ekinshi komandanın’ satıp alg’an formalarının’ bahası arzan bolg’anlıqtan ol birinshi komandag’a qarag’anda bir formanı artıq alg’an. Sonlıqtan sport formalarının’ sanına baylanıslı to’mendegi ten’lnmani du’zemiz.


Juwabı: 1) Birinshi komandanın’ alg’an formalarının’ sanı dana.