Matematika fanidan umumiy o‘rta ta’lim maktabining o‘quv dasturi 5-9 sinf Uqtirish xati

7 – sinf
Geometriya
(haftasiga 2 soatdan, jami 68 soat)
1. Dastlabki geometrik ma’lumotlar (19 soat)
Geometriyaning vujudga kelish tarixi. Geometrik shakllar va jismlar.
Eng sodda geometrik shakllar. Nuqta, to‘g‘ri chiziq va tekislik. Kesma va
43
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567
O‘quv dasturi
nur. Geometrik shakllarning tengligi. Kesmalarni taqqoslash. Kesma
uzunligi va uning xossalari. Kesmalarni o‘lchash. Ikki nuqta orasidagi
masofa. Aylana va doira. Burchak. Burchaklarni taqqoslash. Burchak
bissektrisasi. Burchakni o‘lchash. Transportir. Burchakning turlari: to‘g‘ri,
o‘tkir va o‘tmas burchaklar. Qo‘shni va vertikal burchaklar hamda ularning
xossalari. Geometriyani o‘rganishda fikrlar ketma-ketligi va bog‘liqligi.
Teorema, aksioma va isbot tushunchalari. Perpendikular to‘g‘ri chiziqlar.
Perpendikular va og‘ma. Teskarisini faraz qilib isbotlash usuli.
Perpendikular to‘g‘ri chiziqlar haqidagi teoremalar. Nuqtadan to‘g‘ri
chiziqqacha bo‘lgan masofa. Masalalar yechish.
2. Uchburchaklar (12 soat)
Siniq chiziq. Ko‘pburchak. Uchburchak. Uchburchaklarning turlari.
Uchburchak medianasi, balandligi, bissektrisasi va o‘rta chizig‘i.
Uchburchaklar tengligining birinchi alomati. Teng yonli
uchburchaklarning xossalari. Uchburchaklar tengligining ikkinchi va
uchinchi alomatlari. Kesma o‘rta perpendikularining xossasi. Masalalar
yechish.
3. Parallel to‘g‘ri chiziqlar (10 soat)
Parallel to‘g‘ri chiziqlar. Ikki to‘g‘ri chiziq uchinchi to‘g‘ri chiziq
kesganda hosil bo‘ladigan burchaklar. Ikki to‘g‘ri chiziqning parallellik
alomatlari. Parallel to‘g‘ri chiziqlar aksiomasi. To‘g‘ri va teskari teoremalar.
Ikki parallel to‘g‘ri chiziqlar va kesuvchi hosil qilgan burchaklar.
Masalalar yechish.
4. Uchburchak tomonlari va burchaklari
orasidagi munosabatlar (10 soat)
Uchburchak ichki burchaklarining yig‘indisi. Uchburchak tashqi
burchagining xossasi. To‘g‘ri burchakli uchburchakning xossalari. To‘g‘ri
burchakli uchburchaklarning tenglik alomatlari. Burchak bissektrisasining
xossasi. Uchburchak tomonlari va burchaklari orasidagi munosabatlar.
Uchburchak tengsizligi. Masalalar yechish.
5. Geometrik yasashga doir masalalar (8 soat)
Sirkul va chizg‘ich yordamida geometrik yasashga doir masalalar.
Berilgan burchakka teng burchakni yasash. Burchak bissektirisasini yasash.
Berilgan to‘g‘ri chiziqqa perpendikular to‘g‘ri chiziq yasash. Kesmani
teng ikkiga bo‘lish. Uchburchakning berilgan uch tomoniga ko‘ra yasash.
Masalalar yechish.
6. Takrorlash (9 soat)
Geometrik masalani yechish bosqichlari. Hisoblashga doir masalalar.
Isbotlashga doir masalalar. Yasashga doir masalalar.Masalalar yechish.

7- sinf
Algebra
(haftasiga 3 soatdan, jami102 soat)
1. 7- sinf kursini takrorlash (3 soat)
2. Chiziqli funksiya va uning xossalari (10 soat).
Tekislikda to‘g‘ri burchakli koordinatalar sistemasi. Funksiya
tushunchasi. Funksiyaning berilish usullari. y=kx funksiya va uning grafigi.
Burchak koeffitsienti. Chiziqli funksiya, uning grafigi va xossalari.
3. Ikki noma’lumli ikkita chiziqli tenglamalar
sistemasi (15 soat)
Chiziqli tenglamalar sistemasi. Yechishning o‘rniga qo‘yish usuli.
Qo‘shish usuli. Tenglamalar sistemasini yechishning grafik usuli.
Masalalarni tenglamalar sistemasi yordamada yechish.
4. Tengsizliklar (21 soat)
Sonli tengsizlik va ularning asosiy xossalari. Tengsizliklarni qo‘shish
va ko‘paytirish. Qat’iy va noqat’iy tengsizliklar. Bir noma’lum tengsizliklarni
yechish. Bir noma’lumli tengsizliklar sistemalari. Sonli oraliqlar.
Tengsizliklar sistemalarini yechish.
Chiziqli tengsizliklar va ularning sistemalarga olib keluvchi amaliyot
masalalarini yechish. Geometrik talqin. Modul qatnashgan sodda tenglama
va tengsizliklar.
5. Kvadrat ildizlar (14 soat).
Arfimetik kvadrat ildiz tushunchasi. Darajaning kvadrat ildizi.
Ko‘paytmaning kvadrat ildizi. Kasrning kvadrat ildizi. Irratsional son
haqida tushuncha.
6. Kvadrat tenglamalar (28 soat).
Kvadrat tenglama va uning ildizlari. Chala kvadrat tenglamalar. To‘la
kvadrat ajratish usuli. Kvadrat tenglamalarni yechish. Kvadrat
tenglamalarni yechishning al-Xorazmiy usuli. Al-Xorazmiy
masalalaridan namunalar. Kvadrat tenglamani ko‘paytuvchilarga ajratish.
Keltirilgan kvadrat tenglama. Viet teoremasi. Kvadrat tenglamada keltirilgan
tenglamalar. Kvadrat tenglamalar yordamida masalalar yechish. Ikkinchi
daraja tenglama qatnashgan eng sodda sistemalarni yechish.
7. Taqribiy hisoblar (6 soat).
Sonning taqribiy qiymati. Sonlarni yaxlitlash. Yaqinlashish xatosi.
Xatoni baholash. Sonning standart shakli.
8. Takrorlash (5 soat).

8- sinf
Geometriya
(haftasiga 2 soatdan, jami 68 soat)
1. 7 - sinfda o‘tilganlarni takrorlash (3 soat)
2. To‘rtburchaklar (19 soat)
Ko‘pburchaklar. Ko‘pburchak ichki burchaklarining yig‘indisi.
Parallelogramm va uning xossalari. Parallelogramm alomatlari. To‘g‘ri
to‘rtburchak va uning xossalari. Romb va uning xossalari. Kvadrat va
uning xossalari. Trapetsiya va uning xossalari. Fales teoremasi. Uchburchak

o‘rta chizig‘ining xossasi. Trapetsiya o‘rta chizig‘ining xossasi. O‘qqa nisbatan

simmetriya. Simmetriya o‘qiga ega bo‘lgan shakllar. Markaziy simmetriya

va uning xossalari. Masalalar yechish

3. Yuz (12soat)

Yuz haqida tushuncha. Ko‘pburchakning yuzi. To‘g‘ri to‘rtburchakning

yuzi. Parallelogrammning yuzi. Uchburchak yuzi. Romb va trapetsiyaning

yuzi. Masalalar yechish.

4. Pifagor teoremasi (8 soat)

Pifagor teoremasi. Pifagor teoremasining turli isbotlari. Pifagor

teoremasiga teskari teorema. Pifagor teoremasining ba’zi tatbiqlari.

5. Aylana (12 soat)

Aylana vatari va diametrining xossalari. To‘g‘ri chiziq va aylananing

o‘zaro joylashishi. Aylanaga urinma. Markaziy burchak. Aylanaga ichki

chizilgan burchak. Aylananing kesuvchilari hosil qilgan burchaklar.

Uchburchakning ajoyib nuqtalari: uning tomonlari o‘rta perpendikularlari,

bissektrisalari, balandliklari va medianalari kesishish nuqtalari.

Ko‘pburchakka ichki chizilgan aylana. Ko‘pburchakka tashqi chizilgan

aylana. Ichki va tashqi chizilgan to‘rtburchaklar. Masalalar yechish.

6. Vektorlar (10 soat)

Vektor tushunchasi. Vektorning uzunligi va yo‘nalishi. Vektorlarni

qo‘shish va ayirish. Vektorni songa ko‘paytirish. Vektorning koordinatalari.

Vektorlarning skalyar ko‘paytmasi. Koordinatalari bilan berilgan

vektorlar ustida amallar. Vektorlarning geometrik masalalarni yechishga

tatbiqi. Masalalar yechish.

8. Takrorlash. Masalalar yechish (4 soat)

9-sinf

Algebra

(haftasiga 3 soatdan, jami 102 soat)

1. Takrorlash ( 3 soat)

2. Kvadratik funksiya (12 soat)

Kvadratik funksiyaning ta’rifi. y = x2 funksiya. y = ax2 funksiya.