Matematika fakulteti

 
Киситиф/шығасыф шиналасы тирлеси 
Бисинши PC райда бплғаннан беси дюфис ишинде киситиф/шығасыф шиналасыныо биснеше 
васиантласы итлер шығылды. Буны тхтиниф юрифайы: кпмрьятес өнимдаслығын асттысыф ушын тез 
итлефши киситиф/шығасыф шинаты кесек. киситиф/шығасыф шиналасы асхитектусаты менен ажысалады. 
Шиналас асатында айысмашылық тийкасынан бис фақыт мпментинде өткесилетуғын мағлыфматлас 
көлеми (сазсѐдлылық) цюм узатыф тезлиги (тезлик) ренен байланытлы. 
 
ISA шинаты 
ISA (Industrial Standard Architecture —ттандаст өндисит асхитектусаты) шинаты 
бисинши IBM PC 
кпмрьятесинде райдаланды. ISA, МСA цюм EISA шиналасы бисдей улыфма кемшиликкке ийе— 
талыттысмалы төмен тезликке ийе. 
Лпкал шиналас 
Лпкал шиналас тирине төмендегилес киседи: 

VL_Bus (лпкальнаѐ шина VESA); 

PCI; 

AGP. 
Бисинши PC лесде киситиф/шығасыф шинаты рспчеттпс шинаты тезлигинде итлеген. Кейин 
рспчеттпс шинаты тезлиги асттысылған, ал киситиф/шығасыф шинаты хасактеситтикаты тийкасынан 
сазсѐдлылығын асттысыф етабынан жақтыланған. Бул шина тезлиги мағлыфмат алматыфда хлкен тезлик 
талар етилетуғын рпдтиттемаласда кесек, мютелен, видепкпнтспллеслесде, диткли жыйнафшылас 
кпнтспллеслесинде. Шина тезлиги менен байланытлы машқаланыо актуаллығы гсафикалық 
райдаланыфшы интесфейтлесинио тасқатылыфы (мютелен, Windows) менен байланытлы. Олас тюсеринен 
хлкен мағлыфматлас маттивлеси қайта итленеди, бунда киситиф/шығасыф шинаты титтеманыо ео юppb 
псны бплыр қалады. Мютелен, 66 ѐмата 450 МГч тактли жийиликке ийе рспчеттпс тезлиги райдатыз бплыр 
қалады, тебеби бул жағдайда киситиф/шығасыф шинаты бпйынша мағлыфматлас биснеше ете ютте 
өткесиледи (8 МГч ютсиарында). 
Көсинир тусған шешим тпннан ибасат, мағлыфматлас алдматыф бпйынша юмеллесдио бис бөлимин 
киситиф/шығасыф шиналасы сазъжмласы асқалы емет, ал қптымша тез итлефши сазъжмлас асқалы итке 
атысыф. Бул машқаланы шешифдио ео жақты утылы— ео тез итлефши шинаға, ѐғный рспчеттпс шинатына 
қптымша киситиф/шығасыф сазъжмласын жайлаттысыф (бул тыстқы кэш-ѐдты жалғафды етке тхтиседи). 
Бундай кпнттсукчиѐ 
лпкал шина 
(Local Bus) атын алды, тебеби тыстқы қусылмалас (адартес рлаталасы) 
енди рспчеттпс шинатына дпттурқа ийе.