Матбабаев М. М. “Электр техникаси, электр механикаси ва электр технолгиялари” кафедраси

Бир постли пайвандлаш генераторлари кўп постли генераторлардан ўзининг ташқи характеристикаси ва конструкцияси билан фарқ қилади. Бир постли генераторларда балласт реостатлардан фойдаланмаслиги сабабли, улар юмшоқ пасаювчан (крутопадающая) характеристикага эга.
Энг оддий бир постли пайвандлаш генератори ўзидан якорь чўлғамига кетма-кет уланган магнитсизлантириш чўлғамига эга генераторни 25-расм ифодалайди.




25 - расм.
Расмда :
НО - мустақил қўзғатиш чўлғами;
РО - магнитсизлантириш чўлғами;
Фн - НО чулгами окими
Фр-РО чўлғами оқими

Фн ва Фр оқимлари бир бирига қарама - қарши йўналган. Салт юришда Фр = 0 ва Uо=с.Фн. Юклама режимида ёй кучланиш:

U_g=C(Ф_н-Ф_р)-IR_г
Фр оқими юклама токига пропорционал бўлганлиги сабабли юклама токининг ортиши Фр оқимининг ортишига олиб келади ва юмшоқ пасаювчи ташқи характеристикада ишлашни таъминлайди. Салт юриш кучланишини қўзғатиш чўлғами занжиридаги реостат ёрдамида ростланади, қисқа туташув токини эса (мос равишда пайвандлаш токини) магнитсизлантириш чўлғами РО нинг ўрамлар сонини ўзгартириш орқали ростланади.
а) б)




26- расм.

26-расмда бир постли генераторнинг ташқи характеристикалари келтирилган, жумладан 26а - расмда мустақил қўзғатиш чўлғамининг турли токлари учун олинган характеристикалар, 26,б - расмда эса магнитсизлантириш чўлғамининг турли ўрамлар сонида олинган характеристикалар кўрсатилган.

Назорат саволлари:

1.Пайвандлаш трансформаторлари (агрегатлари) нинг қандай турларини биласиз?
2.Кўп постли пайвандлаш агрегатларининг тузилиши, ишлаш принципи?
3.Бир постли пайвандлаш генераторларининг ишлаш принципи?
4.Балласт реостатининг вазифасини айтинг.
5.Пайвандлаш генераторларининг ташқи характеристикасининг тушунтиринг?
6.Ўзгарувчан ток пайвандлаш агрегатларининг афзалликларини нималардан иборат?
7.Ток кучи 40÷260 А бўлган 5 та параллель секцияли балласт реостатнинг схемасини тушунтиринг.
8.Бир постли ва кўп постли пайвандлаш қурилмалари ўртасидаги фарқларни айтинг.