|
Oltiariq tumani 4-IDUM
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
tel: 90-630-15-68
e-mail:hanifa@inbox.uz
Annotatsiya: ta’lim jarayonida innovatsion faoliyatni tashkil etish va undan foydalanish yuqori
natijalar ko‘rsatmoqda, o‘qituvchi faoliyatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatib, o‘quvchi qiziqishini oshiradi,
maqolada innovatsion faoliyat va unda uchrab turadigan muammolarga yechimlar xususida so‘z
boradi.
Kalit so‘zlar: ta’lim jarayoni, innovatsiya, muammo, yechim, innovatsion faoliyat, mahorat
Yangi konsepsiya yaratish, yangilikni kashf qilish uchun hech ham o‘tmish merosidan biror
narsani buzish shart emas. Birgalikda ijod qilish, gumanistik tamoyil, amaliyot ishtirokchilarini
yagonaligini ta’minlashdan iborat. Maqsad: o‘qituvchida innovatsion faoliyat muammolarini
mustaqil tushunib yetish va innovatsion qarorga kelishda ijodiy imkoniyatlarni dolzarblashtirish
va rivojlantirish. Bunday uslub quyidagi bosqichlardan tashkil topgan:
1. Maktab muammolarini ishlab chiqish bosqichi- unda har bir ishtirokchi ilgarilarini
takrorlamay o‘z mammosini tuzishga harakat qiladi.
2. Ushbu mammolarni hal etish bo‘yicha g‘oyalarni oldinga surish bosqichlari.
3. Jamaoatchilik bo‘lib birgalikda muhokama qilish Palilog “aylash” tuzilishda tashkil
etishning mazmuni, birinchidan, faqatgina tuzilishidan “ilgarilab ketgan surilgan” o‘qituvchilar
muammolarini yechishda rivojlantiruvchi natija berish ta’minlashi balki ma’lumotni kamroq va
ijodiy muammolarni ham yechishdan iborat.
Qaytarishga imkon bermaslik vositasida har bir ishtirokchi tomonidan muqobil yechimlarini
anglab yetish maksimal samaraga erishiladi keyingi innovatsion xatti-harakatlarini rivojlantirish
uslubi nuqtai nazarlar haqida munozaralar uslubi bo‘lib, bunda turli pedagogik yangiliklar haqida
ma’lumotlar olishga imkon berildi balki ularni tanqidiy tahlil qilish jarayoning ham ta’minlaydi.
Bunday munozara mexanizim uch guruhga ajratishni ko‘zda tutadi. Birinchi guruh- diqqatni
bo‘lajak yangilikni loyihasini ishlab chiqishga uni o‘z tushunishlarida yechib, isbotlab berishga,
ishlab chiqilgan variantni umumiy muhokamaga olib chiqishlari kerak. Guruh o‘z yangilik
loyihasini bayon etib berishganda keyin muhokamaga ikkinchi guruh qo‘shiladi ularning vazifasi
taklif etilgan yangilikka nisbatan boshqa muqobil variantlarni aniqlab olib va bunga asoslangan
holda, birinchi fikrlarini noto‘g‘ri ekanini isbotlab berishdan iborat.
Uchinchi guruhning vazifasi loyihalarni analiz qilib, bayon etilgan loyihalaridan konstruktivlikni
izlashdan iborat. Chunki bu sintez qilib hal etish murosa yo‘llarini izlaydi. Guruhlar ishlab
chiqqan har qanday ijobiy natijalar har bir bosqichda qayd etib beriladi.
Innovatsion faoliyatdagi muammolarni hal etishning yana bir yo‘li-ma’lum maqsad uchun
o‘zini analiz qilish tayanch sxemalar va o‘ziga hisobot berishdir. Ularni quyidagicha tasniflash
mumkin:
1. O‘qtuvchining ijodiy fikrlashi pedagogik masalalarini yechish, psixologik – pedagogik
analizi.
2. O‘qtuvchining innovatsion faoliyati amalga oshirishning texnologiyasi va tuzilishi nuqtai
nazarlari bo‘yicha mulohazalar.
3. Yangilikni qabul qilishda psixalogik to‘siqlar nizolarsiz munosabatlar treningi.
4. Innovatsion munosabatlar rivojlanish uslublarini jiddiy masalalarni ochish kashfiyot
uslublari “Aqliy hujum”, “Hayratlanarli savollar” usuli, innovatsion o‘yinlar va boshqalar.
5. O‘qituvchi mutaxassislik faoliyatida refleksiv qobiliyatlar treningi.
Yuqorida aytilganidek, o‘qituvchining kreativligi va innovatsion munosabati rivojlanayotgan
muhit ta’siri ostida shakllanishi kerak. O‘qituvchi innovatsion faoliyatiga muammolarni hal
etish uchun nafaqat o‘qituvchining o‘zi, balk ta’lim muassasasi ham birdek ko‘kklashishi zarur.
Doimiy ravishda moddiy hamda ma’naviy rag‘batlantirish, ijodiy va ishchan muhitni yaratib
berish, sinf xonsini jihozlanishi uchun ko‘mak berish, dars jarayonlariga halaqit bermaslik
kabi ishlar o‘qituvchini innnovatsion faoliyatni tez o‘zlashtirishi uchu imkon yaratadi. Bundan
551
10
tashqari muhim kreativ munosabat va o‘qituvchi natijalariga befarq bo‘lmaslik kabi holatlardan
tarkib topgan bo‘lishi kerak.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
1. Yo‘ldoshev. G‘. “Ta’limimiz istiqlol yo‘lida”. –T.: Sharq 1996.
2. Yo‘ldoshev G‘, Usmonov S. “Pedagogik texnologiya asoslari”. –T.: O‘qituvchi, 2004.
3. Mavlonova R, To‘raeva O, Xoliqberganov K. Pedagogika. –T.: O‘qituvchi, 2001.
4. Mavlonova R , Raxmonqulova N. Boshlang‘ich ta’limda innovastiya. Metodik qo‘llanma,
TDPU, 2007.
5. R.Mavlonova, N.X.Raxmonqulova. Boshlang‘ich ta’limning integrastiyalashgan
pedagogika. TDPU, 2007.
552
Do'stlaringiz bilan baham: |
