Масъул муҳаррир

Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Mirziyoyev Sh. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob xalqimiz bilan birga quramiz. – T.: 
O‘zbekiston, 2017.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997-yil 29-avgustdagi “Ta’lim to‘g‘risida”gi 
Qonuni.

---

513
10
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA ODOBNOMA FANINI O‘QITISH METODIKASI
No‘monova Umidaxon Mahammadjonovna
Andijon viloyati Asaka tumani 57- sonli umumta’lim 
maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Telefon: [phone] [e-mail]
 
Annotatsiya: Ushbu maqolada boshlang‘ich sinflarda odobnoma fanining o‘qitilishining 
maqsad va vazifalari hamda ushbu fanning tarbiyaviy ahamiyati yoritilgan.
Kalit so‘zlar: O‘g‘lon, naql, nur, adolat, insof, iymon-e’tiqod, vijdon, san’at, pedagogika, 
qadriyat, tuyg‘u, urf-odat, doston, ertak, buyuk shaxs, murg‘ak qalb, savob, gunoh, ahloq.
Xalqimizda “Bola boshidan, o‘g‘lon yoshidan” degan naql bor. Yoshlikdagi to‘g‘ri tarbiya 
inson kamolotini tarbiyalaydi. Odobnoma fanining maqsad vazifasi yosh avlod qalbiga odob 
va axloq nurlarini sochishdan iboratdir. Odobnoma darslari farzandlarimizning insof, adolat, 
iymon-e’tiqod, vijdon va mehr hislarini tarbiyalashga qaratilgandir. “Odobnoma” darslari 
o‘quvchilarni xalqimizning unitilayotgan boy tarixi, madaniy va ma’naviy me’rosi, so‘z san’ati, 
xalq pedagogikasi va milliy qadriyatlari bilan tanishtiradi. Odob va axloq ilmini farzandlarimiz 
ongi va qalbiga singdirishimizda o‘qituvchilarimizga maktab, oila, mahalla va keng jamoatchilik 
yaqindan yordam berishlari zarur.
Odobnoma ilmi- Vatan tuyg‘usi salom berish odobi, oilada milliy urf-odat va an’analarga rioya 
qilish demakdir. Xalq pedagogikasi, ota-onalar nasihatlari, xalq og‘zaki ijodiyoti materiallari 
bo‘lmish doston, ertak, hamda buyuk shaxslar ijodi, hayotidan namunalar keltirish va ular 
o‘gitlarini o‘rganish orqali murg‘ak qalbni tarbiyalashdir. 
I-IV sinflarda “Odobnoma” dasturi oddiylikdan murakkablikka qarab boradi. Biri ikkinchisini 
to‘ldiradi, boyitadi. I-sinfda “Odob salomdan boshlanadi” mavzusida o‘quvchilarga dastlabki 
salomlashish odobi o‘rgatiladi. Bu holat keying bosqichlarda yuqoriga, ya’ni keying murakkabroq 
mavzularga qarab ko‘tariladi. Shuningdek, bolalarga yoshligidan nima savobu nima gunoh, nima 
halolu nima harom kabi bilimlar ham berib boriladi.
“Odobnoma” fani bo‘yicha mazku yaratilgan darsliklar mavzularida boshlang‘ich sinf 
o‘quvchilarining yoshlari, bilim darajalari hisobga olingandir. Ular asta sekin takomillashtirilgandir. 
Buyuk hazrat A. Noviy “Haqiqiy sharaf hayo va odobdan keladi”,- deganlar. 
Odob va axloq malakasini singdirish va bolalarga yoshlikdan komillikka intilish his-tuyg‘ularini 
shakllantirish uchun quyidagi tamoyillarga amal qilinishi talab qilinadi:
•
Respulikamizda boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga ma’naviy-axloqiy tarbiya berishda 
sog‘lom muhit ustivorligiga erishish;
•
Ta’lim va tarbiyaning uzluksizligiga ahamiyat berish;
•
Ta’lim va tarbiya jarayonida bola ruhiyatini tarbiyalash;
•
Ta’lim va tarbiyani dunyoviy tasnifda shakllantirish;
•
Vatan ravnaqi yo‘lida halol va fidokorona mehnat qilish;
•
Suhbat, munozara, ma’ruza, ertak, musobaqalar uyishtirish, xalq og‘zaki ijodi namunalari 
hamda bolalar ongini o‘stiruvchi asarlardan fodalnish va shu kabilar.
Berilayotgan bilim oddiygina xotira yordamida emas balki, bolaning o‘z fikrlash sa’yr-
harakatlari bilan egallangandagina mustahkamlanadi. Uzviylikning ta’lim - tarbiya tizimini 
rivojlantirish uchun har bir predmetning dasturlarini odobnoma dasturi bilan bog‘lash ularda 
milliy tarbiya, insonparvarlik bosh mezon bo‘lishi, mavjud o‘quv dasturlarini qayta ko‘rib, tegishli 
o‘zgartirishlar bilan takomillashtirish zarur. Odobnoma fanidan saboq beruvchi o‘qituvchi chuqur 
bilimga, yuksak kasb mahoratiga ega, ma’naviy olami boy, izlanuvchan, eng muhimi, fidoyi 
bo‘lishi kerak.
Xulosa qilib aytganda, odobnoma fani boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga dastlabki odob axloq 
qoidalarini o‘rgatadi. Uning inson tarbiyasi uchun ahamiyati katta hisoblanadi. 
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati:
1. Qosimova.K., Matchanov.S., Ona tili o‘qitish metodikasi. Darslik.-Toshkent: 2.Ushinskiy 
K.D. Tanlangan pedagogika asarlar.- Toshkent: “O‘zdavnashr”, 1959.

---

514