Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф


-расм. Адирдаги лёссли жинслар



Download 22,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/277
Sana02.03.2022
Hajmi22,52 Mb.
#478427
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   277
Bog'liq
Umumiy Geologiya

125-расм. Адирдаги лёссли жинслар. 
- чангсимон зарралардан тузилган бўлиб, кўпроқ 0,05 мм дан 0,005 
мм диаметрли алеврит зарраларидан ташкил топган; 
- қатламланиш хусусияти йўқ, бутун қалинлиги бўйича яхлит 
тузилган; 
- карбонатли ғуддалар ва уюшиқларга эгалиги;
- вертикал ажралиш хусусиятига эгалиги; 
- юқори даражади (50 - 60% гача) ғоваклиги; 
- намланганда ва юк остида чўкиш қобилияти.
Лёссларнинг энг кўп қисми Украинадан Жанубий Хитойгача 
чўзилган ҳудудларда тарқалган. Лёссларнинг қалинлиги бир неча 
метрдан юзлаб метргача боради. Хитойдаги лёсслар жуда қалин бўлиб 
250 - 350 м гача етади. Ўзбек олимларидан академик Р.О.Мавлонов Ўрта 
Осиёдаги лёссларни аксарияти шамол ёрдамида ҳосил бўлганлигини 
исбот қилган. 
Лёссли адирлар Ўрта Осиёда, Кавказортида, Украинада ва 
Афғонистонда кенг тарқалган. 


338 
Шўрхокли 
(шўрланган) 
саҳролар
грунт сувларининг ётиш 
чуқурлиги катта бўлмаганда кузатилади. Тупроқдаги намлик капил-
лярлар орқали ер юзасига сўрилиб, буғланиб кетади. Ерости сувла-
рининг минерализациясини ташкил этувчи тузли бирикмалар ер юзасини 
оппоқ, юмшоқ, ғовакли пўстлоқ билан қоплаб олади. Шўрхокли саҳро 
АҚШдаги “Ўлимлар водийси” ва Марказий Қизилқумдаги Минбулоқ, 
Қорақота ботиқликларида, Каспий ва Орол денгизи оралиғида 
жойлашган Устюрт платосида кенг тарқалган. Марказий Қизилқумдаги 
Лавлакон шўрхоклари бир қанча шўр кўллардан иборат бўлиб, жазирама 
иссиқда фаол буғланиш натижасида туз қатлами ҳосил қилиб, қуриб 
қолади. Уларнинг тўйиниши ер ёриқларидан чиқаётган шўр ерости 
сувлари билан боғлиқ. 
Уюни ш
ўрхоки
(
Salar 
de Uyuni
) Боливиядаги 
дунёда энг йирик қуриб 
қолган 
шўр 
кўлдир. 
Эгаллаган 
майдони 
10582 кв. км., денгиз 
сатҳидан 36-50 метр 
баландда жойлашган. 
Уюни 
шўрхокидаги 
тузнинг қалинлиги 2 дан 
8 метргача боради. Ҳар йили бу жойдан 25 минг тонна туз қазиб олинади 
(126-расм). 

Download 22,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   277




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish