Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф. Тақризчилар

228-расм. Юра даврининг йирик ўтхўр бронтозаври. www.dinozavr-vernis.com

Динозаврлар орасида вазни бўйича Шимолий Америка юрасидан топилган зауроподларнинг бошқа вакили – диплодоклар рекордсмен бўлган. Diplodocus carnegii тури бошидан думининг учигача 30 м гача етган (229-расм). Аммо уларнинг вазни узун, ингичка ва эгилувчан бўйни ва қамчига ўхшаган узун думли бўлганлиги туфайли бронтозаврларникига нисбатан енгил бўлган. Диплодоклар кўлларда ва уларнинг соҳилларида бундан тахминан 150 млн. илгари ҳаёт кечиришган; уларнинг қолдиқлари АҚШнинг Вайоминг, Юта ва Колорадо штатларида учрайди.

229-расм. Юра даврининг йирик ўтхўр диплодоклари. www.dinozavr-vernis.com

Қуруқликда ҳаёт кечирган динозаврлар икки оёқли ҳайвонлар бўлган. Аммо улар нам, ўсимликларга бой бўлган жойларни хуш кўришган. Бу жониворлар ботқоқликларда юришга мослашган пардали уч панжали орқа оёқларга эга бўлган.
Динозаврлар тухум қўйиб кўпайишган. Улар тухумларини, ҳозирги тошбақа ва тимсоҳлар каби, иссиқ қумга кўмишган. Динозаврларнинг баъзи вакиллари тўда-тўда бўлиб яшашган.
Мезозой эраси бўр даврининг даҳшатли ва бақувват йиртқичлари бўлиб тарбазаврлар ва тираннозаврлар ҳисобланган (230, 231-расмлар). Улар кучли думига таяниб, иккита орқа оёқлари ёрдамида ҳаракатланган. Калта олдинги оёқлари, эҳтимол, ўлжасини ушлаш ва узиб олишга мўлжалланган. Бўйи жуда катта (узунлиги 14 ва баландлиги 6 м гача) бўлишига қарамасдан тарбозаврлар ва тираннозаврлар тез югураолишган. Думидан мувозанатловчи сифатида фойдаланиб, ўтхўр ҳайвонларни овлаш учун тез югуришган. Узунлиги 15 см гача борувчи ўткир тишли жағлари бу ҳайвонларни енгилмас қилишган.