Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф. Тақризчилар
Чиникулов Х , Жўлиев А Х Автосохраненный
Ҳинд океанида ҳам бир неча сўнмаган вулканлар, масалан, Мадагаскар яқинидаги Комор, Маврикий, Реюнон оролларида ва Антарктика материги атрофидаги оролларда ҳам сўнмаган (Эребус) вулканлар бор. Ҳозирги вақтда 513 та ҳаракатдаги ва 228 та сўнган вулканлар қайд этилган. Ўзбекистонда Қурама, Олой, Туркистон тоғларида ва Тошкентдан 80 км шарқдаги Чотқол тоғ тизмасидаги Гўш, Шовас, Оқсоқота сойлари атрофида нордон вулкан жинслари кўп. Вулканларнинг ҳаракати ва Ер шарида тарқалиши тарихини ўрганиш маъданли конларни қидиришда илмий ва амалий аҳамиятга эгадир. Океан ўртасидаги ёки чекка ороллардаги ҳаракатдаги вулканлардан кўпинча асосли лава, материк чеккасидаги ва ўртасидагилардан нордон ва ўрта таркибли лавалар чиқади. Бу хусусият ер пўстининг ривожланишини ўрганишда катта илмий ва амалий аҳамиятга молик. Қуруқлик вулканлари. Вулкан жараёни фақат океанда ёки орол, яриморолларда содир бўлмасдан, балки материк орасидаги тоғлар, платоларда ҳам кузатилади ва ўз маҳсулоти билан ер пўстини вулкан жинси ва фойдали қазилмалар билан бойитади. Материкдаги вулканлар океан ва ороллардагига нисбатан пайдо бўлиши ва маҳсулоти билан фарқ қилади, Қуруқликда неоген ва антропоген даврида ҳаракатда бўлган вулканлардан характерлилари Марказий ва Шарқий Африка, Арабистон, Европанинг ғарби, Осиёнинг маркази, шимолий - шарқий ва шарқий қисмида кўпроқ тарқалган. Африканинг марказида ва шарқий қисмидаги вулканлар асосан палеоген ва антропоген даврида ҳосил бўлган катта ер ёриқларида жойлашган бўлиб, янги структуралар ҳосил бўлишига олиб келган. Африканинг шимолий - ғарбида 3000 км чўзилган тоғликлар Марказий Африка дўнглигидан минтақавий ер ёриғи билан ажралиб туради. Жанубда Жанубий Африка тоғлари (эни 2,5 минг км) бор. Материк шарқида эса 4 минг км га чўзилган баланд Африка тоғлари бўлиб, у Замбиядан бошланиб Қизил денгизгача боради. Ер ёриқларидан чиққан базальт таркибли вулкан жинслари қари (токембрий) тоғ жинслари устига қуйилган. Бундай вулкан фаоляти айрим жойларда ҳозирги вақтда ҳам кузатилади. Масалан Африкадаги Килиманжаро вулкан гуруҳидан Кибо 6010 м шулар жумласидандир (93-расм). Download 62,78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024 ma'muriyatiga murojaat qiling |
kiriting | ro'yxatdan o'tish Bosh sahifa юртда тантана Боғда битган Бугун юртда Эшитганлар жилманглар Эшитмадим деманглар битган бодомлар Yangiariq tumani qitish marakazi Raqamli texnologiyalar ilishida muhokamadan tasdiqqa tavsiya tavsiya etilgan iqtisodiyot kafedrasi steiermarkischen landesregierung asarlaringizni yuboring o'zingizning asarlaringizni Iltimos faqat faqat o'zingizning steierm rkischen landesregierung fachabteilung rkischen landesregierung hamshira loyihasi loyihasi mavsum faolyatining oqibatlari asosiy adabiyotlar fakulteti ahborot ahborot havfsizligi havfsizligi kafedrasi fanidan bo’yicha fakulteti iqtisodiyot boshqaruv fakulteti chiqarishda boshqaruv ishlab chiqarishda iqtisodiyot fakultet multiservis tarmoqlari fanidan asosiy Uzbek fanidan mavzulari potok asosidagi multiservis 'aliyyil a'ziym billahil 'aliyyil illaa billahil quvvata illaa falah' deganida Kompyuter savodxonligi bo’yicha mustaqil 'alal falah' Hayya 'alal 'alas soloh Hayya 'alas mavsum boyicha yuklab olish |