Масъул муҳаррир: академик Т. Н. Долимов, г м. ф д., проф. Тақризчилар



Download 62,78 Mb.
bet225/250
Sana11.07.2022
Hajmi62,78 Mb.
#775422
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   250
Bog'liq
Чиникулов Х , Жўлиев А Х Автосохраненный

230-расм. Йиртқич динозавр (Tyrannosaurus rex.). www.dinozavr-vernis.com


231-расм. Йиртқич динозаврлар -тарбозаврларнинг илонга ҳужуми. www.dinozavr-vernis.com

Тираннозавр ўзоқ вақт давомида Ерда яшаган қуруқлик йиртқичларининг энг йириги деб келинган. Монтананинг (Шимолий Америка) юқори бўридан топилган бу динозаврнинг узунлиги 12 м ва балангдиги 5 м га етган. Аммо кейинчалик Муғулистоннинг юқори бўридан ундан ҳам катта йиртқич - Tarbosaurus bataar топилган. Тираннозавр ўлжасидан узунлиги 15 см га борадиган аррасимон тишлари билан йирик гўшт бўлагини юлиб олиши мумкин бўлган. Топилган оёқ изларининг кенглиги 76 см ва узунлиги 79 см, қадамининг узунлиги 3,76 м бўлган (230-расм).


Рептилиялар аста-секин учишга мослашган ва ҳавода ҳам устуворликка эришган. Юра даврининг қанотли калтакесаклари ёки птерозаврлар ҳаво муҳитини эгаллаган дастлабки умуртқалилар бўлган. Улар юра даврининг бошида пайдо бўлган. Птерозаврлар юранинг охирида кенг ривожланган ва бўрнинг охирига келиб батомом қирилиб кетган. Уларнинг танаси нисбатан қисқа (50 см атрофида) бўлсада, қанотларининг узунлиги 1,80 м га етган. Бош суяги ва бўйни узун, учида “вимпелли” янада узун думи бўлган. Птерозаврлар суягининг ичи қушларники каби бўш бўлган; терисини сийрак жун қоплаган (233-расм).


232-расм. Тираннозаврнинг ўрдакбурун динозавр Trachodon annectens га ҳужуми. www.dinozavr-vernis.com

Юра даврининг ўрталарида птеродактиллар пайдо бўлган (234-расм). Улар анча самарали тузилган қанотларга эга бўлган ва ҳавода маневр қилиш учун думга эҳтиёжи бўлмаган.
Ўрта триасда дастлабки оддий ихтиозаврлар - миксозаврлар пайдо бўлган, юра даврида гуркираб ривожланган ва мезозой эрасининг охирида қирилиб кетган. Бу денгиз рептилияларининг узунлиги 2 м гача борган.





Download 62,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   250




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish