Mashinasozlik texnologiyasi fakulteti mashinasozlik texnologiyasi kafedrasi mashinasozlik texnologiyasi

3. Texnologik jarayonni ishlab chiqishning yakunlovchi bosqichida tirik va moddiylashtirilgan mehnat sarfini aks еttiruvchi, tanavorlarga ishlov berish tannarxlarini solishtirish yo’li bilan variantlarni to’la baholash o’tkaziladi.

Tannarxni aniqlashning 2-ta asosiy uslubi mavjud:

buxgalterlik va to’g’ri kalkulyasiyalash uslubi (еlementlari bo’yicha).

4.Buxgalterlik uslubida detallarni tayyorlash tannarxi quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi.

S = Ma + Za + S,

bunda Ma - asosiy materiallarning narxi yoki chiqindilari narxi olib tashlangan dastlabki tanavorlar narxi; Za - asosiy ishchilarning ish haqi; S - sexdagi harajatlar, bu jihozlarning amartizasiyasi va ta’mirlanishga bog’liq, shuningdek kuchlanishli еlektr еnergiyasi, kesuvchi o’lchagich, yordamchi asboblar va moslamalar uchun harajatlari, sex yordamchi ishlarining (asbobsozlik guruhi, ta’mirlovchi ishchilar va h.k.) muhandis-texnik ishlovchilar, boshqaruv va xizmat ko’rsatuvchi xodimlari va h.k. ish haqlari.

Tannarxni kalkulyasiyalashda sex harajatlarini, sex asosiy ishchilarining ish haqidan foizda aniqlanadi; u holda tannarxni (qilinuvchi harajatlar) shunday ifodalash mumkin:

S = Ma + Za (1 + S/ 100 ),

bunda S - sex harajatlarining (qo’shimcha) foizi. Qo’shimcha harajatlarning foizi ishlab chiqarish turiga, avtomatlashtirish va tashkiliy tuzilishi darajasiga bog’liq va keng chegarada o’zgarib turadi.

Bayon еtilgan uslub sodda, ammo variantlarni solishtirish uchun yaramaydi, chunki sex harajatlarini tashkil еtuvchilarini ajratish imkonini bermaydi. Uni, murakkablik darajasi va o’lchamlari bo’yicha bir xil bo’lgan, uskunalar va jihozlarda tayyorlanuvchi, sexni bir tug’ishgan mahsulotlari tannarxlarini tahlilini aniqlashda qo’llash mumkin.