Mashinasozlik texnologiyasi fakulteti mashinasozlik texnologiyasi kafedrasi mashinasozlik texnologiyasi

Mavzu: Mahsulot-buyum, mashina va ularning asosiy elementlari.

Mavzu rejasi:

1. Asosiy, yordamchi, qo`shimcha maxsulotlar.

2. Buyumni yigma birliklarga ajratish to`grisidagi tushunchalar.

3. Prof. V.M. Kovan usuli bo`yicha umumiy va qismlar bo`yicha texnologik yigish sxemalarini tuzish usuli.

Adabiyotlar: [1] –140-144 betlar; [4] –511-514 betlar.

Tayanch sо’zlar: 1.Buyum. 2.Baza detal. 3.Qism. 4.Detal. 5.Yig’ilma birlik.6. Mashina. 7. Yig’uv sxemalari. 8. Asosiy, yordamchi va qо’yimcha mahsulot.
1. Asosiy, yordamchi, qo`shimcha maxsulotlar.

Mashina biror bir energiyani boshqasiga aylantiradigan yoki foydali ish bajaradigan maqsadli xarakat qiluvchi mexanizm yoki mexanizmlar majmuasidir. O`z vazifasiga asosan mashinalar ikki sinfga bulinadi: bir turdagi energiyani ikkinchi tur foydali energiyaga aylantiradigan mashina dvigatellar va ish ob'ektining shaklini, xossalarini va holatini o`zgartiradigan ishchi mashinalar.

Mahsulot - ishlab-chiqarish korxonalarida ishlab chiqariladigan buyumlardir. Mahsulotlar o`z vazifasiga binoan uch-turga bо’linadi: asosiy, yordamchi va qо’shimcha.

Asosiy buyum deb, - ishlab chiqarish korxonasiga buyurtmachi tomonidan buyurtma berilib, korxonanada tayyorlanuvchi oxirgi tugallangan mahsulotga aytiladi. Bu mahsulot omborhonalarga joylashtiriladi yoki buyurtmachiga berib yuboriladi.

Yordamchi buyum deb, ishlab chiqarish korxonasining o’z еhtiyoji uchun, asosiy buyumni tayyorlash texnologik jarayonida qo’llash uchun tayyorlovchi mahsulotiga aytiladi.

Masalan: Кorxonaning asbobsozlik sexlarida o’z еhtiyoji uchun tayyorlovchi turli maxsus moslamalar, qurilmalar, keskich va o’lchagich asboblar va h.k.