Mashinasozlik texnologiyasi fakulteti mashinasozlik texnologiyasi kafedrasi mashinasozlik texnologiyasi

Bazaviy detallar deb yigma birlikdagi boshqa detallarning tegishli ravishda nisbiy holatini belgilovchi, boglovchi zveno vazifasini bajaruvchi bazaviy sirtlarga ega bo`lgan detallarga aytiladi.
2. Buyumni yigma birliklarga ajratish to`grisidagi tushunchalar.


2.1-rasm. Yigish elemeitlarining sxemasi

Yigma birlik (uzel) - bu aloxida yigilib va keyinchalik yig`ish jarayonida yaxlit holda ishtirok etuvchi mahsulotning bir qismidir.

Mahsulotni umumiy yigish jarayonida bevosita ishtirok etuvchi uzellarga birinchi tartibli yigma birliklar deb ataladi. Birinchi tartibli yigma birlik tarkibiga kiradigan yigma birlik ikkinchi tartibli yigma birlik deyiladi va x.k. Ayrim hollarda alohida detallar ham bevosita har qanday tartibli yigma birliklar tarkibiga kirishi mumkin (1.1-raem).

Yigilgan mahsulot nolinchi tartibli yigma birlik bo`lib hisoblanadi.

Yigma komplekt deb mahsulotni yoki uning tarkibiy qismini yigish uchun ish joyiga yetkazib beriladigan mahsulotning tarkibiy qismlari guruxiga aytiladi.

Mashinasozlik korxonalarida aloxida mashinalar va ularning qismidan tashqari ishlab chiqarish ob'ekti hisoblangan mahsulotlarning kompleksi va komplekti bo`lishi mumkin.

Kompleks - mahsulotning ikki yoki undan ortiq, ixtisoslashtirilgan qismlari bo`lib, ular ushbu mahsulotni tayyorlovchi korxonada yigish operasiyasi orqali bir- biri bilan biriktirilmaydi, biroq o`zaro bog`liq bo`lgan ekspluatasion funksiyani bajarish uchun mo`ljallangan bo`ladi. Masalan: avtomatik oqim, sex -avtomat, SDB (sonli dastur bilan boshqariladigan) dastgoxdarning panellari va boshqalar.

Komplekt - ikki yoki undan ortik, mahsulotdan iborat bo`lib, ular ishlab chiqarish korxonasida yig`ish operasiyasi orqali o`zaro biriktirilmagan buyumlar to`plamidan iborat bo`ladi va yordamchi xususiyatga ega bo`lgan umumiy ekspluatasion vazifani bajarish uchun muljallangan bo`ladi. Masalan: ehtiyot qismlar, asbob-uskunalar, o`lchash vositalari to`plami va shunga o`xshashlar.