76
мосламаларидан
фойдаланилади.
Прецизион
дастгохларнинг
шпинделларини
назорат
қилиш
учун
штангенциркул
ва
микрометрлардан ташқари параметр (ўлчаш аниқлиги 0,002 мм гача)
ва микротастдан (0,001 мм гача) фойдаланилади. Юзаларни ўзаро
жойлашуви шпинделни призмага таянч юзалари бўйича ўрнатиб
индикаторлар билан жихозланган мослама ёрдамида текширилади
(9.8-расм).
9.8-расм. шпинделни назорат қилиш: а) шпиндел поғоналарининг
паралелиги ва ўзаро
жойлашувини текшириш; б) таянч поғоналарига
нисбатан конус тешигини жойлашишини текшириш.
Механик ишлов бериш жараёни ва назорат қилиш ишлари
якунлангандан сўнг шпинделлар консервация қилиниб вертикал холда
махсус яшикларда сақланади.
Ўрганилган материални мустахкамлаш учун саволлар
1.
Дастгох шпиндели нима?
2.
Валлар синфида шпинделни ўрни нимада?
3.
Валлар учун қайси материаллардан фойдаланилади?
4.
Валларнинг хизмат вазифалари нимада?
5.
Валлар учун қайси турдаги хомашёлардан фойдаланилади?
6.
Валларга механик ишлов бериш технологик жараёнининг
кетма-кетлигини келтиринг?
7.
Валларни назорат қилиш усуллари.
77
10-БОБ
ИЛГАКЛАРНИ ТАЙЁРЛАШ ТЕХНОЛОГИЯСИ
10.1. Илгаклар ва тирсакларни хизмат вазифалари,
тайёрлаш бўйича техник талаблар, қўлланиладиган материаллар
ва хомашё турлари.
Харакатни
ўзгартириш
илгаклари
ўқ
бўйича
харакатланганда тишли ғилдирак муфта ва шунга ўхшаган кинематик
элементларни холатини ўзгартиради. Деталларни харакатга келтириш
илгакларни «сухарик»ларининг текис юзалари ёрдамида амалга
оширилади (10.1-расм). Харакатни ўзгартириш илгакларини йиғиш
жараёнида базавий юзаси бўлиб «бобишка»даги текис юзали, шпонка
уяли, шлицали тешиклар хизмат қилади. Бу тешикни тайёрлаш
аниқлиги IT7-IT9 аниқлик квалитетида бўлса
юза тозалиги
Ra=5…1,25 мкм бўлади. «Сухарик»ни Ra=5…1,25 мкм ишчи юзаси
IT9-IT12 аниқлик квалитетида тайёрлансада,
унинг юза тозалиги
Ra=5…1,25 мкм бўлиши талаб этилади. Харакатни ўзгартириш
илгакларида бундай юза доимо ишқаланишга ишлайди. Бу юзанинг
тешик ўқига нисбатан перпендикулярлиги 100 мм ўқ
узунлигига
0,1…0,3 мм орлиғида бўлади.
Шарнирли илгак
шарнирли бирикмаларнинг ўтиш детали
хисобланади. Бу илгакларда иккита қулоқча бўлиб уларда ўқдош
иккита тешик бор. Тешикларни тайёрлаш аниқлиги IT8-IT9 бўлади.
Бу тешиклар шарнирли илгакларни йиғишда ёрдамчи бирикиш юзаси
вазифасини бажаради. Асосий бирикиш юзаси бўлиб илгакларни
қуйруқ қисми ёки «бобишка»даги тешик хизмат қилади. Бу
юза
оралиқ (зазорли) ўтказиш учун мўлжалланган бўлиб IT8-IT10
аниқлик квалитетида резpбали ёки текис цилиндрик шаклда бўлиши
мумкин. Кардан шлицали илгакларнинг асосий тешиги шлицали
қилиб тайёрланади. Шарнирли илгаклар қулоқчалари тешикларнинг
ўқлари асосий базавий юзасига ва қулоқчаларни
сирт юзаларига
перпендикуляр бўлиб 100 мм узунликка 0,1-0,4 мм бўлиши талаб
этилади.
Do'stlaringiz bilan baham: