Mashinalarni traktorga ulash usullari va qurilmalari, ularni tuzilishi va ishlashi

Agrotexnik talablar. Urug‘lar dala bo‘ylab bir tekis joylashgan bo‘lishi, ekish me’yorining o‘zgarishi ko‘pi bilan ± 3%, mineral o‘g‘itlar uchun ko‘pi bilan ± 10%, qatorlar bo‘yicha, ya’ni, alohida ekish apparatlari bilanurug‘larni ekish notekisligi 6% dan yuqori bo‘lmasligi kerak. Ekish apparatlari va boshqa ishchi qismlar bilan urug‘larni mexanik shikaslanishi 0,7%, urug‘larni ekish chuqurligini o‘rtacha o‘zgarishi ko‘pi bilan ± 15%, chekka qatorlar orasi asosiy qatorga nisbatan o‘zgarishi ko‘pi bilan ± 5 sm dan oshmasligi kerak.
Shu bilan birga ekish ishlarini belgilangan muddatlarda bajarilishiga alohida ahamiyat berish kerak.Masalan, ko‘p yillik tajribalarga ko‘ra, chigit ekishning maqbul muddatlari: Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida 25 martdan 5 aprelgacha, Jizzax, Sirdaryo, Samarqand, Navoiy va Buxoro viloyatlarida 1-15 aprel, Toshkent va Farg‘ona vodiysi viloyatlarida 5-15 aprel hamda Xorazm viloyati va Qoraqalpog‘iston Respublikasida 10-25 aprelni tashkil etadi. Boshoqli don ekinlari 15 oktyabrdan 1 noyabrgacha, kartoshka va sabzavot ekinlari 20 martdan 5 aprelgacha, mevali daraxt ko‘chatlari esa mart-aprel oylarida ekiladi.
34. Urug‘ ekish mashinalarining turlari, tuzilishi va ish jarayoni
Urug‘ ekish seyalkalarining asosiy qismlari quyidagilardan: urug‘lik bunkeri 5 (2.13 -rasm), ekish apparati 4, urug‘ o‘tkazgich 8, ekkich 9, egatlarni ko‘mish-shabbalash moslamasidan iborat.Seyalka oldinga yurganda tayanch g‘ildiragi 1 ning xarakati zanjirli uzatma 2 orqali ekish apparati vali 4 dagi tishli g‘altaklar 7 ga uzatadi. U o‘z navbatida bunkerdagi urug‘ni bir tekis oqimda o‘tkazgich 8 orqali ekkich 9 ga yetkazadi.
Ekkich tuproqda egat ochadi va uning tubiga urug‘ni qadaydi. So‘ngra urug‘ turli xildagi moslamalar (ko‘mgich, tirma, zanjir va boshqa) yordamida tuproq bilan ko‘miladi va shabbalanadi. Ekish bilan birga mineral o‘g‘itlar berilsa, seyalkaga qo‘shimcha o‘g‘it solish moslamasi o‘rnatiladi.
Ekiladigan urug‘larning fizik-mexanik xossalariga qarab ekish seyalkalari turli ko‘rinishdagi ekish apparatlari, ekkichlar (2.14-rasm) va ko‘mgich-shibbalagichlar bilan jihozlanadi.
Zamonaviy seyalkalarda asosan mexanik va pnevmatik usulda ishlaydigan ekish apparatlari o‘rnatilgan. Ekish apparatlari ishchi qismlarining eng ko‘p tarqalgan turlariga yulduzchali (chigit ekishda), g‘altakli (don ekishda), qoshiqli (kartoshka ekishda), diskli (sabzavotlar urug‘ini ekishda) ishchi qismlar kiradi.