Mashina detallarining ishqalanishi

Mashina detallarining ishqalanishi

REJA:

1.1 KIRISH. MASHINA NEXNIK XOLATINING O`ZGARISH SABABLARI VA TASIR

ETUVCHI OMILLAR

1.2 MASHINA MEXANIZMLARIDAGI ISHQALANISH VA MOYLASH

1.3 ISHQALANISH TURLARI

1.4 ISHQALANISH TO`G`RISIDA NAZARYALAR

KIRISH

1.1 МАШИНА ТЕХНИК ҲОЛАТИНИНГ ЎЗГАРИШ САБАБЛАРИ ВА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР Машинанинг техник ҳолати ва техник–иқтисодий кўрсаткичлари вақт давомида ва фойдаланиш даврида ўзгаришларга учрайди. Ушбу ўзгаришлар бир–бири билан мураккаб ва комплекс боғланишда бўлган омиллар таъсирида юз беради. Ушбу омиллар таъсирида деталлар ейилади, емирилади, синади ва нуқсонлар пайдо бўлади, натижада бузилиш ва носозликларнинг юзага келишига сабаб бўлади. Машиналарда учрайдиган нуқсонларни қуйидаги гурухларга бўлиш мумкин (2.2-расм): – конструктив нуқсонлар; – ишлаб чиқаришда содир бўладиган нуқсонлар; – эксплуатацион нуқсонлар; – аварияда содир бўладиган нуқсонлар.

Конструктив нуқсонлар деталларнинг ўлчамлари, бирикмалар жипслиги, герметиклиги, материаллар, қопламалар ва термик ишлаш режимлари нотўғри танланганлигидан келиб чиқади, яъни улар объектни (машина, трактор ва бошқалар) лойиҳалашда йўл қўйилган хатолардан иборат бўлади. Ишлаб чиқаришда содир бўладиган нуқсонлар объектни ишлаб чиқариш (ясаш) жараёнида ёки уни таъмирлаш вақтида келиб чиқади. Бундай нуқсонлар асосан детал ўлчамларининг иш чизмасида кўрсатилган ўлчамларидан четга чиқиши, допусклар ва техник талабларга риоя қилинмаганлиги, деталларни ишлаш ёки таъмирлашга ва машинани йиғишга оид технологик жараёнларнинг бузилганлиги, тўғри танланмаган маркали материаллар ишлатилганлиги, ўтқазиш (посадка) ўлчамларининг бузилганлиги ва механик ҳамда термик ишлаш сифати қониқарсиз бўлганлиги ва бошқа сабаблар оқибатида вужудга келади. Аварияда содир бўладиган нуқсонларга қуйидагилар: 1) техни-кавий фойдаланиш қоидаларини бузилиши (шестернялар тишларининг синиши, двигател подшипникларининг сирпаниб кетиши ва бошқалар), 2) металда (пружина, олдинги ўқ, тирсакли вал ва бошқаларда) толиқиш содир бўлиши, 3) трактордаги фойдаланиш даврида, ишлаб чикаришда содир бўлган ва конструктив нуқсонлар ўз вақтида аниқламаганлиги ва тўғриланмаганлиги сабаб бўлади.