Masafalari raajmuidan bahs etadi

Qavchin, qovchin - o’zbek qabilalaridan biri. Qovchinlar asosan Qashqadaryo viloyatida yashaganlar va beguzuv, balxi, ko’rpachuvish, bo’zchi, kashmlri, sulaymon, imom, bo’yin, tugal, pula, sherila, tuyabo’yin kabi yirik urug’lari toponimlar shaklida uchraydi.
Ba'zi bir farazlarga ko’ra qovchin, qutchi yoki qushchi bir urug’. V.V. Bartold fikricha, qovchin so’zi dastlab urug’ yoki qabila nomi bo’lgan emas, balki «qo'shin qo’mondoni» yoki «qo'shin» ma'nosini anglatgan. Qovchin so’zining «xo'jayin», «mehmon» degan ma'nolari ham bor.
Qovchin joy nomlari shaklida uchraydi. Chunonchi, Yangiyo'1 shahrining oldingi nomi Qovunchi ham aslida Qovchin bo’lgan. Sa-marqand tumanida Qovchinon («qovchinlar») nomli qishloq bor.
Qaychili - o’zbeklarning qo’ng’irot, jaloyir qabilalarining bir
urug’i. Bu urug' (qayshili) qozoqlar, qoraqalpoqlar tarkibida ham uchraydi. Ishtixon, Jomboy tumanlarida Qaychili qishloqlari bor. Urug’ining tamg’asi qaychi shaklida bo’lgan.
Qal'a (arabcha) — Yevropa, Afrika va Osiyoning katta qismida «istehkom», «qasr», «qalin va baland devor hamda xandaklar kabi mudofaa vosilalari bilan mustahkamlangan joy», «shahar», «qishloq»' ma'nolarida toponimlar tarkibida keladigan geografik atama.
Xorazmda qal'a - bu atrofi qalin devor bilan o’ralgan joy: IchanqaTa -ichki shahar (forscha-tojikcha qaVai darun), DishanqaPa (forscha-tojikcha shahri berun). Xorazmda Burgutqal'a, Qo’yqirilganqal'a, JonbosqaPa kabi shahar xarobalari uchraydi.
Qozoqcha qal'a, qirg’izcha qalaa — «shahar». o’zbekchada ham qaVa deganda rus shaharlari tushunilgan, Rossiya shaharlariga borib, savdo-sotiq qiluvchi savdogarlar «qal'achi» deyilgan. Qalakovush (qal'akovush) deganda rezinka kalish (rus shaharlaridan keltirilgan) tushunilgan. Bu atama turlicha fonetik va semantik shakllarda uchraydi, Tojikstonda qaVa (istehkom, qasr, shahar), Kavkazda qala (Shimoliy Kavkaz), kalaki (gruzincha), kalak (armancha), gala (ozarbayjon-cha), Eronda qal'a (istehkom, devor bilan o’ralgan qishloq), Afg’onistonda qal'a, qil'a (qasr).
Professor E.M. Murzayev tarkibida qaVa atamasi uchraydigan geografik nomlar Avstraliya bilan Antarktidadan tashqari barcha qit'alarda qayd qilinganligini ta'kidlaydi.
Qangli (qangni, qa'ni) - o’zbek, qozoq, qirg’iz, qoraqalpoq va b. turkiy xalqlar tarkibiga kirgan qabilalar. Qanglilar tarixiy man-balarda qanguy, qangar, kengeres shakllarida tilga olingan. VII—VIII asriarda qanglilarning asosiy qismi Sirdaiyoning o’rta oqfmlarida yashab, keyinchalik Xorazmga, Zarafshon vodiysiga, Toshkent vohasiga, Farg’ona vodiysiga kelib o’rnasha boshlagan. o’zbek qanglilar yirik tarmoqlarga bo’lingan: sari qangli, qora qangli, oq qangli (oq to'n!i), ko'k qangli (ko’k to’nli). Bular ham o’z navbatida ko^lpdan-ko'p mayda shoxobchalarga ajralgan. Shovot, Bog’ot, Gurlan, Bo’stonliq, Ishtixon, Jomboy, Oqdaryo, Kitob, Parkent, Quyi Chirchiq, o’rla Chirchiq, Jizzax, Chimboy, g’allaorol, Nurota, Xatirchi, Yangiyo’l tumanlarida Qangli qishloqlari qayd qilingan. Tutliqangli (Jomboy tumani), Jilkashqangli (Quyi Chirchiq tumani), Qizilqangli (o’rta
Chirchiq tumani), Oltmishqangli etnotoponimlari ham uchraydi. Qangli so’zi tarixiy manbalarda (masalan, «Devonu lug’otit-turk»da) «ara-vali» (qanqli) deb izohlangan.