Маърузалар матни маъруза (2-соат). Автомобил йўлларини лойиҳалашни ташкил этиш. Лойиҳа-қидирув ишларини турлари. Техник иқтисодий қидирувлар

Далада бажариладиган тупроқ-грунт ва геологик текширувлар. Автомобил йўлларини лойихалаш-қидирув ишлари жараёнида автомобил йўли утадиган худудни (раионни) жойини холатини, релефини ва ер қобиғини ва тупроқ қатламларини ўрганишда инженер-геологик қидирув ишлари муҳим аҳамият касб этади.
Автомобил йўлини ер пойини, йўл қопламасини ва йўл иншоотларини барча солиштирма вариантларини лойихаларини тўзиш учун барча қидирув ишлари етарли хажимда далада бажарилади. Ишчи чизмаларини тузиш учун қўйидагилар; яъни айрим участкаларда трассани бошланғич белгиланган холатидаги ўзгаришга, ер пойини индивидуаль жойларда лойихалаштирилишидаги ёки трассани ер пойини мустахкамлиги кам бўлган участкаларда (кучки бўлиш ва тупроқларни чукиши) кесиб ўтган жойлари билан кесишганда, суньий иншоотларни зарур жойларда лойихага боғлаши учун ёки суньий иншоотни белгиларини қўйиш ва таянч асосини қуриш шароитини аниқлаш учун қўшимча қидирув ишлари олиб борилади.
Далада бажариладиган тупроқ-грунт ва геологик текширувлар ўтказишда қўйидагилар зарур:
-Белгиланган трасса варианти бўйича грунтларни ва уларни гидрогеологик шароитини ўрганиш.
- Трасса бўйлаб инженер-геологик тасвирга олиш (съемку), геофизик ва бурғилаш,катта сув оқими ўтадиган жойлардан ва суньий иншоотлар қуриладгиан жойларда,трассани геологик шароити ноқулай бўлган жойларда (кучки бўлиш жойлари, тупроқларни чукиши бўладиган жойлар, ботқоқликлар ва бошқалар) ишларни амалга ошириш. Дала шароитида грунтларни физико-механик хусусиятларни аниқлаш.
-Йўл-қурилиш материалларни топилма жойларини қидиш ва топиш ишларини (жумладан саноат махсулотлари ишлатилгандан кейнгилари ва йўл пойи учун грунт каръерлари) бажариш.
-Лойихалашни ТИАни ишлаб чиқиш босқичида ва рекогносцировка ишларини биринчи босқичида геологик шароитга баҳо беришда аэрогеологик усулидан фойдаланиш жуда эффектли (фойдали) ҳисобланади. Аэрогеологик текширув ишлари, ерда бажариладиган инеженер-геологик ишлар ҳажмини қисқартириш имконнини беради.Қидирув ишлари олиб борилаётган раион худудида ер қобиғи ва тупроқ қатламларини геологик ва тупроқ-грунт шароитларини трасса йўналишини танлашда жуда катта таъсир кўрсатади. Натижада ноқулай бўлган жойларни айланиб ўтишга ёки ер пойини мустаҳкамлигини таъминлаш учун махсус иншоот лойихалаштирилади.
Грунтларни текшириш натижасида тупроқларни хуссиятлари тўғрисидаги аниқ маълумотлар ер пойини кутариш учун ер пойи асоси ва материаллари хисобланади.