Ma’ruzalar matni 1- ma’ruza: dinshunoslik faniga kirish. Reja

Dafn  etish  jarayoni.  Ibtidoiy  odam  o’z  qarindoshlarini  ko’mishda  maxsus  marosimlar,
ma’lum tayyorgarlik udumlariga amal qilar edi: jasadni qizil mineral bo’yoq bilan qoplanar, uning
yoniga  kundalik  ehtiyoj  buyumlari,  zeb-ziynatlar,  asbob-anjomlar  va  h.k.  qo’yilar  edi.  Bularning
bari o’z jamoa a’zolarini dafn etayotgan jamoa oxirat mavjud ekanligi haqida ibtidoiy tasavvurlarga
ega bo’lganligidan dalolat beradi.
Ov  qilish.  Bizga  ma’lumki,  arxeologik  izlanishlar  jarayonida  er  yuzining  turli  joylaridagi
g’orlarda  ibtidoiy  odam  tomonidan  chizilgan  rasmlar  topilgan.  Fanga  ma’lum  bo’lgan  bu
g’orlardagi  suratlarning  ko’pchiligi  ov  sahnasi, odam  va  hayvonlarning  tasvirlari,  hayvon  terisini
kiygan  odamlar,  yarim  odam  va  yarim  hayvon  qiyofasidagi  mavjudot  suratlaridan  iborat.  Bu
suratlar  dalolat  qiladiki,  ibtidoiy  odamlar  o’zlari  va  hayvonlar  o’rtasidagi  tabiiy  va  g’ayritabiiy
aloqalar mavjudligi haqidagi tasavvurlarga ega edilar. Bu bilan birga marhum ajdodlarining ruhlari
sehrli usullar bilan hayvonlar hulqiga ta’sir etish imkoniyatiga ega deb bilar edilar. Bu tasavvurlar
tiriklar  bilan  marhumlar  o’rtasidagi  vositachilar,  ya’ni  turli  xildagi  sehrgarlar  va  shamanlar
faoliyatining kelib chiqishiga sabab bo’ldi.
Ibtidoiy  odam  hayoti  haqidagi  tasavvurlarimizga  ko’ra,  uning  hayotida  kelib  chiqqan  diniy
tasavvurlar quyidagi ibtidoiy din shakllarida namoyon bo’lgan.