Ma’ruzalar manti Mualliflar: dots. Qobilov S. S. k o’q. Samatov J. A. Samarqand – 2011

Tayanch iboralar: Hisoblash tizimi, arxitektura, programma 

 ta’minoti, platforma, kontroller, tizimli programma, operatsion sistema. 

Ma’ruza bayoni. 

                       Sistemaviy programma taminoti strukturasi. 

     Programmalashtirish – bu ma’lumotlarni qayta ishlashni tashkil qilish jarayoni 

bo’lib programma tuzish ,u bilan bog’liq bo’lgan ma’lumotlar strukturasini tasvir-

lash kodlashtirishni o’z ichiga oladi.Programma esa komandalarning tartiblangan 

ketma-ketligi bo’lib konkret masalaning yechim algaritmini tasviridir yoki boshqa-

cha qilib aytganda pragramma pragrammalash tilining konstruksiyalari ketma-ket-

ligidir.Har bir programma hisoblash tizimi muhitida bajariladi. 

Hisoblash sistemasi (HS) yoki tuzimi ikkita bir-biriga bog’liq bo’lgan, 

ajralmas qismlardan iborat, yani quydagi sxema yordamida ko’rsatish mumkin. 

                                                                Bu yerda AB – aparat vositalari  

                                                                (hardware) va PT – programma taminoti 

                                                                (software).Hisoblash sistemasining har                        

 

     HS 

AB 

PT 

---

 

3 

 bir kompanentasini yaratishning usuli   vosita va texnalogiyalari mavjud. 

Aparat vositalarini tahlil qilishda tizim 

arxitekturasini bilish kerak.Arxitektura so’zi EHM ,hisoblash sistemasi yoki 

programma taminotiga nisbatan tizimni umumiy mantiqiy tuzilishi , ma’lumotlarni 

kodlash, texnik vositalar va programmalar majmui, ularning o’zaro hamkorligi , 

xususiyatlari va qo’llash pirinsiplarini bildiradi.Jahondagi ShEHM parkini 85-87%

 

tashkil qiluvchi IBM PCga o’rindosh kompyuterlarni arxitekturasini qarasak uning 

umumiy ko’rinishi quydagichadir  

 

 

Bu yerda OX –  operativ xotira QDQ –  qattiq disk qurulmasi, YUDQ – 

yumshoq disk qurulmasi.Kontroller maxsus protsessor bo’lib tashqi