Ma’ruzachi: Sunnatov. N. B. Ma’ruza: №. 9-mavzu. Globallashuv va global muammolarning falsafiy jihatlari Reja

Analitik  prognoz.  U  kelajakni  o‘rganishning  turli  metodlari  va  vositalarining  bilishga 

doir qimmatini ilmiy maqsadlarda aniqlash uchun tuziladi.  

Prognoz-ogohlantirish. Bu prognoz kishilarni ehtimol tutilgan kelajakning masalan, yuz 

berishi  kutilayotgan  ekologik  halokatlarning  oldini  olishga  majbur  qilish  maqsadida  ularning 

ongi va xulq-atvoriga bevosita ta’sir ko‘rsatish uchun ishlab chiqiladi.  

SHuni qayd etish lozimki, prognozlarning bu asosiy tiplari o‘rtasidagi farq shartlidir; ayni 

bir konkret ijtimoiy prognozda bir necha turdagi belgilar mavjud bo‘lishi mumkin.  

SHunday  qilib,  ijtimoiy  hayotni  tartibga  solishning  ijtimoiy  qonun,  zaruriyat,  ehtiyoj, 

manfaat,  muammo,  maqsad,  vazifa,  ideal,  norma,  kishilar  faoliyatining  tamoyili  vositalaridan 

ongli ravishda foydalanish zamirida prognoz qilish yotadi. U bilishni amaliyot bilan bog‘lovchi 

bo‘g‘in sifatida amal qiladi, fanning nazariyani kundalik hayot bilan, bilishning amaliy voqeligi 

bilan  uzviy  bog‘lovchi  funksiyasi  hisoblanadi.  Ilmiy  boshqarish,  xususan,  uning  muhim 

funksiyalaridan  biri  –  rejalashtirish  prognoz  qilishga  asoslanadi.  Prognoz  qilish  yuz  berishi 

muqarrar  bo‘lgan  yoki  ehtimol  tutilgan  maqbul  ijtimoiy  hodisalar  haqidagi  bilimlarni  ham, 

nomaqbul ijtimoiy hodisalar haqidagi bilimlarni ham shakllantiradi.  

Xulosalar.  Bizning  davrimizda  kelajakni  prognoz  qilish  insoniyat  uchun  tobora  ulkan 

ahamiyat kasb etmoqda. Bugungi kunda kelajak avlodlar taqdiri prognoz qilishga ko‘p jihatdan 

bog‘liq.  

 Ijtimoiy  tadqiqotlarning  hozirgi  darajasi  kelajak  haqida  ancha  aniq  bilim  olish  va 

ijtimoiy bashoratni «utopiyalar» sohasidan fan sohasiga o‘tkazish imkonini beradi. 

Kelajakni  prognoz  qilish  insoniyat  istiqbollarini  fanlararo  kompleks  o‘rganish  bo‘lib,  u 

faqat  gumanitar,  tabiiy-ilmiy  va  ilmiy-texnikaviy  bilimni  birlashtirish  jarayonida  samarali 

bo‘lishi mumkin. 

•  Texnika va texnologiyalarning ijtimoiy jarayonlarga ta’siri