Ma’ruzachi: k f. n., dotsent N. I. Bozorov

8-Ilova

• 9-Ilova

• Moddalarda bo`ladigan fizik-kimyoviy o`zgarishlar

• Moddalar nafaqat tarkibi va xossalri bilan ham bir-biridan farqlanadi. Rangi, suyuqlanish va qaynash harorati, zichligi ya’ni, fizikaviy xossalari bilan ham. Moddalarning fizik xossalari tarkibi o`zgarmasdan turib o`zgarishi mumkin. Masalan, bir bo`lak muzni olib, uni suyuqlanish haroratigacha qizdirilsa sekinlik bilan suyuq holatga o`tishini kuzatish mumkin. Suv faqatgina agregat holati bilangina muzdan farq qiladi, bunda tarkibda o`zgarish bo`lmayd, chunki suyuq holdagi suvni bemalol qayta muzlatilsa yana muzga aylanishini kuzatish mumkin. Shunga ko`ra suyuqlanish harorati fizik hodisa ekanligini yana bir bor isbotlash mumkin. Qachonki biz, gaz holdagi He havodan yengil desak bu ham, fizik hodisa ekanligini tushunamiz. Demak, moddalarning tarkibi o`zgarmasdan boradigan hodisalar fizik hodisalar hisoblanar ekan
• Har safar biz tuxumni qovurganimizda kimyoviy o`zgarish yuz beradi. Haroart taxminan 100 0C atrofida tuxum sarig`i va tuxum oqsili nafaqat tashqi tuzilishi, balki tarkibini ham o`zgartiradi. Qachonki, uni yesak yana o`zgarishga uchraydi, chunki fermentlar ta’sirida o`zgaradi. Ushbu ovqat tayyorlash harakatini ham yana bir kimyoviy o`zgarishlarga kiritish mumkin.
• Shunga ko`ra, bir xil moddalar tarkibi va xossalari jihatidan farq qiladigan boshqa moddalarga aylanadigan va bunda molekulalarning tarkibi o`zgaradigan hodisalar kimyoviy reaksiyalar deyiladi.
• Raymond Chang. General Chemistry: The Essential Concepts. 5 edition, England 2013. 7-8 betlar

• 10-Ilova

• 4-rasm. Vodorodning havoda yonib suv hosil qilish jarayoni –kimyoviy hodisa.

• Raymond Chang. General Chemistry: The Essential Concepts. 5 edition, England 2013. 7-bet

• 11-Ilova

•