Ma’ruza “Umumiy gidrologiya va iqlimshunoslik” faniga kirish Reja



Download 4,44 Mb.
bet88/100
Sana10.04.2022
Hajmi4,44 Mb.
#540559
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   100
Bog'liq
3. Мa\'ruza matn 301019184931

Organizmlar guruhlari

Biomassa, B

Mahsulot, M

B/M

Fitoplanktonlar

1,5

550

336

Fitobentoslar

0,2

0,2

1,0

Zooplanktonlar

21,5

53,0

2,5

Zoobentoslar

10,0

3,0

0,33

Nektonlar

1,0

0,2

0,2

Suv o’simliklari yig’indisi

1,7

552,2

324

Tirik organizmlar yig’indisi

32,5

56,2

1,7

Hozirgi kunda foydalaniladigan bioresurslarning asosiy qismi nektonlarga, shu jumladan, baliqlarga 80-85%, molyuskalarga esa 10-15% to’g’ri keladi. Ulardan tashqari okean va dengizlardan qisqichbaqasimonlar, sut emizuvchilar ham ovlanadi; suv o’tlari yig’ib olinadi.
O’tgan asrning 80-yillari oxiri va 90-yillarning boshlarida tirik organizmlarni ovlashning umumiy yillik miqdori 72-75 mln. tonna atrofida bo’lgan. Bu miqdorning 90% ga yaqin qismi okeanlar va dengizlarning shelf- materiklar sayozligi oblastlarga to’g’ri keladi.
Mutaxassis - olimlarning hisoblashlaricha, dunyo okeanining o’rtacha mahsuldorligi 184 kg/km2 bo’lib, bu miqdor ochiq okeanlarda 7 kg/km2, uning chekkalarida 65 kg/km2 bo’lsa, shelf oblastlarda 2504 kg/km2 ga to’g’ri keladi. Ularning fikricha, okean va dengizlarda baliqlar, sut emizuvchilar va yirik umurtqasizlarni ovlashni yiliga 90-100 mln. tonnagacha yetkazish mumkin. Lekin, ayni paytda, bu faoliyatni boshqarish va ma’lum darajada cheklash tadbirlarini ham ko’rish lozim. Bu maqsadga xalqaro miqyosdagi bitimlar, konventsiyalar asosidagina erishish mumkin.
Oxirgi yillarda ushbu maqsadga erishishning yana bir yo’li - dunyo okeanida ajratilgan “iqtisodiy zonalar”dan unumli foydalanishdir. Iqtisodiy zonalar dunyo okeanining ochiq qismida, ma’lum bir davlatning suv sarhadlariga tutashgan maydonlarda belgilanadi. Bu hududda, ya’ni ma’lum bir mamlakat tasarrufidagi iqtisodiy zonada, shu davlat okeanlar yoki dengizlar tabiiy resurslaridan foydalanish yoki saqlashda mustaqil huquqqa ega bo’ladi. Bu huquq iqtisodiy zonadagi okean tubi, uning qa’ridagi va suvidagi barcha tirik organizmlar yoki boshqa turdagi zahiralarga tegishlidir.
Odatda iqtisodiy zonalarning kengligi 200 dengiz milliga teng bo’lib, hozirgi kunda uni 100 dan ortiq davlatlar belgilab olgan. Bunday zonada baliq ovlash yoki uning boshqa resurslardan foydalanish va, hatto, turli yo’nalishdagi ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish faqat uning egasi hisoblangan mamlakat bilan kelishilgan holda amalga oshirilishi mumkin. Eng muhimi, bunday iqtisodiy zonalar dunyo okeanining ochiq qismidagi biologik va boshqa resurslardan foydalanishga, ayni paytda okeonologik tadqiqotlarni yanada jadallashtirishga rag’batlantiradi.

Download 4,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   100




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish