Ma’ruza Texnologik jarayonlar va tizimlarni optimallashtirish. Optimallik kriteriysi. Reja

2.Texnologik jarayonlarining samaradorlik ko‘rsatkichlari

Texnologik tizimini ishlash sifatini umumiy ko‘rinishda, ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatkichlaridan foydalanib baholash mumkin. Jarayonlarning iqtisodiy samaradorligi quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha baholanadi:

1. Unumdorlik, V - vaqt birligidagi maxsulot birligi miqdori;

2. Kopital mablag‘lar xajmi, F (Fondlar) - pul birligi miqdori;

3. Ekspluatatsiya xarajatlari, E (Ishlab-chiqarishni yuritish uchun) - vaqt birligida, pul birligi miqdori;

4. Ishlab-chiqarilayotgan maxsulotning sifat ko‘rsatkichlari, K.

Kimyo-texnologiya jarayonlarining iqtisodiy samaradorligini umumlashgan optimallik kriteriysi, yuqoridagi ko‘rsatkichlardan bog‘liq qandaydir funksiya kurinishida tasavvur qilish mumkin, ya’ni,
R= f(V, F, E, K). (6.1)
Bu R funksiyaning aniq ko‘rinishi, optimizatsiya masalasining qo‘yilishiga qarab, har xil bo‘lishi mumkin. R funksiyani aniq ko‘rinishini yozish uchun, ushbu ishlab chiqarishni chuqur, har tomonlama iqtisodiy tahlil qilib chiqish kerak bo‘ladi.

Ko‘p ishlatiladigan iqtisodiy optimallik kriteriylarini ko‘rib chiqaylik.