Маъруза o’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi



Download 1,78 Mb.
bet57/69
Sana20.06.2022
Hajmi1,78 Mb.
#683063
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   69
Bog'liq
portal.guldu.uz- “FIZIK VA KOLLOID KIMYO”

30-rasm. Oqib chiqish va cho’kish potentsialini aniqlovchi qurilma.
ta’siri ostida kapillyar naydan oqib chiqsa, suyuqlikning chiqish joyida elektr potentsial «oqib chiqish potentsiali» paydo bo’ladi (Kvinke effekti).
Bu hodisa elektroosmosga qarama-qarshi hodisalar: elektroosmos tashqi elektro maydon tufayli yuzaga chiqadi : «oqib chiqish potentsiali» esa bosim ostidagi suyuqlik harakati tufayli hosil bo’ladigan elektr potentsialdir.
Kolloidlarda okib chiqish potentsial bilan ko’sh elektr qavatning tuzilishi orasida ma’lum bog’lanish bor: ko’sh elektr qavatning diffuzion qismida ionlar kontsentartsiyasi qancha katta (boshqacha aytganda, dzeta potentsial kancha katta) bo’lsa, oqib chiqish potentsialining qiymati xam shuncha katta bo’ladi. Oqib chiqish potentsialining qiymati tashkaridan berilgandan bosim kattaligiga proportsional bo’ladi:



bu erda Eok.chik.-oqib chiqish potentsiali (volt), R-suyuqlikni xarakatga keltiruvchi bosim (Nm2), k-kapillyarlarni to’ldiruvchi suyuqlikning solishtirima elektr- o’tkazuvchanligi (om-1 M-1), 08,854*10-12 fm.
Elektrkinetik hodisalar geologiya, tuproqshunoslik, agrotexnika va texnikaning turli sohalarida keng ko’llaniladi. Masalan, ular suspenziyalarni suvdan tozalashda, yog’och va torfni quritishda, toza kaolin hosil qilishda, mashinalar detallarini bo’yashda katta axamiyatga ega.
Elektrokinetik hodisalar kolloid ximiyaning o’zida ham katta rol o’ynaydi. Kolloid sistemaning dzeta-potentsial kattaligi ayni sistemaning agregativ barqarorligi uchun xarakteristika bo’la oladi.
MA’RUZA BO’YICHA TAYANCHSO’Z VA IBORALAR:

Qo’sh elektr qavat


Bir-biriga tegib turgan fazalar chegarasida qarama-qarshi ishorali zaryadlarning hosil bo’lishi.

Elektroforez


Kolloid zarrachalarning tashqi elektr maydonida harakat qilishi.

Elektroosmos


Suyuqlikning elektr maydonida g’ovak jism orqali elektrodlar tomon harakati.

Adsorbtsion qavat


Zarracha sirtiga ionlar adsorbtsiyalanadagan qavat.

Diffuzion qavat


Ionlar yoyiq (diffuz) harakat qiladigan qavat.

Cho’kish potentsiali


Og’irlik kuchi ta’sirida zarracha cho’kkanida qattiq faza bilan suyuqlik chegarasida yuzaga keluvchi potentsial.

Oqib chiqish potentsiali


Suyuqlikning bosim ostida kapillyar naydan oqib chiqishida oqib chiqish joyida yuzaga keluvchi potentsial.

Dzeta- potentsial


Qo’sh qavatning adsorbtsion va diffuzion qavatlari chegarasida faza yoki muhitning harakati natijasida yuzaga keluvchi potentsial.

MA’RUZA BO’YIChA SAVOLLAR:

  1. Qo’sh elektr qavatining kelib chiqish sabablarini aytib bering.

  2. Reyss tajribasini izohlab bering.

  3. Elektroforez va elektroosmos haqida nimalar bilasiz?

  4. Dzeta- potentsial nima, u qanday yuzaga keladi?

  5. Elektroforez va elektroosmos hodisalarining ahamiyatini aytib bering.

  6. Cho’kish potentsiali deb nimaga aytiladi?

  7. Dorn tajribasini izohlab bering.

  8. Oqib chiqish potentsiali nima?

  9. Elektrokinetik potentsial qanday usullar bilan o’lchanadi, uning kattaligini qanday hisoblash mumkin?

  10. Elektrokinetik hodisalarining xalq xo’jaligi va texnikadagi ahamiyati haqida so’zlab bering.

MA’RUZA BO’YIChA FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR:

  1. K.S. Axmedov, H.R. Rahimov. Kolloid ximiya. T, 1992, 121-124 betlar.

  2. Yu.T. Frolov. Kurs kolloidnoy ximii. M., Ximiya, 1982, s. 216-217.

  3. S.S. Voyutskiy. Kurs kolloidnoy ximii. M., 1976. S.197-202.




Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish