Ma’ruza: O‘lchov tok transformatorlari Umumiy tushunchalar. Tok transformatorlarning konstrukstiyasi

 Optik - elektron o‘lchash transformatorlari 

Kuchlanish  qancha  yuqori  bo‘lsa,  YUK  ning 

birlamchi  chulg‘amini  transformatorlarning  ikkilamchi 

o‘lchash  chulg‘amidan  izolyatsiyalash  shuncha  qiyin 

bo‘ladi.  500,  750  va  1150  kV  ga  mo‘ljallangan  kaskadli 

o‘lchash  transformatorlarni  tayyorlash  ancha  qiyin  va 

qimmatga  tushadi,  shuning  uchun  ularning  o‘rniga 

prinsipial  yangi  optik  -  elektron  transformatorlar  (OET) 

ishlab  chiqilgan.  Bu  transformatorlarda  o‘lchanayotgan 

signal (tok, kuchlanish) ma’lum qonun o‘zgaradigan yorug‘lik oqimiga aylantiriladi va u 

erga ulangan elementga joylashgan qabul qiluvchi qurilmaga uzatiladi. So‘ngra  yorurlik 

oqimi  o‘lchash  priborlari  qabul  qiladigan  elektr  signalga  aylantiriladi  (15.3-rasm). 

Shunday qilib, yuqori kuchlanish ostida bo‘lgan uzatuvchi qurilma va erga ulangan qabul 

qiluvchi qurilma bir-biri bilan faqat yorug‘lik bog‘lami bilan bog‘-lanadi. 

Yorurlik oqimi devorlari oynadan iborat ichi bo‘sh izolyatordan truba orqali  yoki 

dielektrik  sterjenli  va  tolali  yorug‘lik  o‘tkazuvchi  orqali  uzatiladi.  Bulardan  oxirgisi 

izolyatsiyalovchi  qobiqli  maxsus  optik  shishadan  tayyorlanadi.  OET  ning  uzatuvchi 

qurilmasi  turli  prinsiplarga  asoslangan  bo‘lishi  mumkin.  Ayrim  tok  transformatorlari 

(OETTF)  da  Faradey  effekti  qo‘llaniladi.  (15.4-rasm).  Er  potensialidagi  asos  10  da 

yorug‘lik manbai 8, ku-chaytirgich zanjiri 11 ga differensial sxema bo‘yicha ulangan ikki-

ta  fotopriyomnik  9  o‘rnatilgan  bo‘lib,  kuchaytirgichga  o‘lchash  pri-borlari  ulanadi.  VN 

kallagi  1  da  ikkita  Faradey  yacheykasi  va  o‘lchanayotgan  tok  2  ning  tok  o‘tkazuvchisi 

joylashgan. Faradey yacheykasi qutblagichlar 3 dan, optik aktiv modda (qum, og‘ir shisha) 

4 hamda analizatorlar 5 dan iborat. Qutblangan magnitlangan yorug‘lik borlami optik aktiv