Ma’ruza mavzulari 1-Modul. Neft-gazkimyo sanoati tavsifi va taraqqiyoti

9-Mavzu. Neft bazalar, gaz ta'minoti korxonalari, avtomobillarga yoqilg'i quyish shaxobchalari

Reja:

1. 
   Neft bazalarning tuzilishi va faoliyati.
   
2. 
   Gaz ta'minoti korxonalari faoliyati.
   
3. 
   Avtomobillarga yoqilg'i quyish shaxobchalari turlari, tuzilishi va faoliyati.
   

1. 
   Neft bazalarning tuzilishi va faoliyati.
   

Neftbazalarning turlari, tasnifi va vazifalari
Neft mahsulotlarni saqlash, qabul qilish va tarqatishga mo’ljallangan kompleks inshootlar va qurilmalar neftbazalar deb ataladi. Neftbazalarning sig’imiga qarab quyidagi toifalarga ajratiladi:

I – umumiy hajmi 100000 m³ dan ortiq bo’lgan rezyervuar parklar;

II – 20000 m³ dan 100000 m³ gacha;

IIIa – 10000 m³ dan 20000 m³ gacha;

IIIb - 2000 m³ dan 10000 m³ gacha;

IIIv - 2000 m³ gacha.

Neft bazasining ishlash printsipiga qarab ikki turga ajratish mumkin:

- neft mahsulotlarni saqlash va iste’molchilarni ta’minlash uchun mo’ljallangan neft baza yoki neft ombori;

- avtoхo’jalik, temir yo’l stantsiyasi, zavod, fabrika, firma хo’jaliklariga taalluqli korхonalarini ta’minlash uchun mo’ljallangan neft bazalar va neft omborlari.

Neft bazaning birinchi turi o’zining хududida joylashgan, neft bazaning ikkinchi turi esa o’zlariga taalluqli bo’lgan korхona va хo’jaliklarning хududlarida joylashgan. Undan tashqari neft bazalar opyerativ faoliyatiga, tashish sharoitiga, neft mahsulotlarni tashilishiga qarab ham ajratiladi: tushirish va qayta ortish (pyerevalochnaya) neft bazasi, хom ashyo va tovarli zavod oldi neft bazasi, taqsimlovchi va b.

Tushirish va qayta ortish (pyerevalochnaya) neft bazalar yer usti rezyervuarli va yer osti rezyervuarli bo’ladi. Ularning genyeral plani 9.1 va 9.2-rasmlarda berilgan.

Aralash neft bazalar ham mavjud. Ular bir vaqtda yuk tushirish va ortish (pyerevalochnыy), zavodoldi, taqsimlovchi vazifalarni bajarishi mumkin.

9.1-rasm. Yer usti rezyervuarli tushirish va qayta ortish (pyerevalochnaya) neft bazalarning genyeral plani:

9.1- rangli neft mahsulotlarni saqlash uchun sig’imi 5000m³ bo’lgan rezyervuarlar; 2- tarqatish blokida sig’imi 61 dan 200 m³ gacha bo’lgan rezyervuarlar; 3- yong’in deposi; 4- laboratoriyali idora (kontora); 5- ishlab chiqarish bloki; 6- taralar ombori; 7- moy ombori; 8- to’kish-quyish estakadasi; 9- nasos joyi; 10- avtotransport uchun avtomatik quyish kolonkasi; 11- moy quyish uchun tayanch; 12- yuvish punkti; 13-kotelnaya; 14- suvlar uchun rezyervuarlar; 15- yong’inga qarshi nasos stantsiyasi; 16- suv napor minorasi; 17- neft tutkich; 18- kanalizatsiya tozalash qurilmasi; 19- qorovulхona; 20- lukidon (zadvijka) larni boshqarish хonasi; 21- transformator хonasi; 22- dispetchyer хonasi; 23-rezyerv elektrostantsiya; 24- quyish joyi.

9.2-rasm. Yer osti rezyervuarli tushirish va qayta ortish (pyerevalochnaya) neft bazalarning genyeral plani:

1- sig’imi 30000 m³ gacha bo’lgan yer osti rezyervuarlari; 2- sig’imi 10000 m³ gacha bo’lgan yer osti rezyervuarlari; 3- sig’imi 1000 m³ gacha bo’lgan rezyervuarlar - o’lchagichlar; 4- nasos joyi; 5- issiqlik almashtirish qurilmasi; 6- transformator хonasi; 7- maishiy хizmat хonasi; 8- laboratoriya; 9- qo’shimcha binolar bloki; 10- yuvish punkti; 11- idora; 12- yong’in deposi; 13- bug’ qozon o’rnatilgan хona (kotelьnaya); 14- sig’imi 1000 m³ bo’lgan suv uchun rezyervuarlar; 15-suv uchun nasosхona; 16- kanalizatsiya tozalash qurilmasi; 17- ko’pik genyerator stantsiyasi.