Ma’ruza matnlari

Gavda tuzilishining ahamiyati. Gavda tuzilishidagi mutanosiblik suzish texnikasini egallashga muayyan darajda ahamiyatga ega. Masalan, yaxshi rivojlangan, uzun qo'l va oyoqli, vazni o'rtacha suzuvchi sportchilar bir qadar yuqori ko'rsatkichlarga ega bo'lishlari mumkin. Aksariyat hollarda ular baland bo'yli, qo'l va oyoqlari uzun, vaznlariga nisbatan engil bo'ladilar. Bejiz emaski 14-15 yoshli o'smir suzuvchi sportchilar mushaklar rivojlanishi aytarli darajada bo'lmasada vazni engillik hisobiga ko'p hollarda yuqori ko'rsatkichlarga ega boladi. Shuning uchun ham suzuvchi sportchini tanlashda dastlab uning shu jihatlari hisobga olinadi. Yana shu jihatlariga qarab unga suzish usuli tanlanadi. Ammo bunda hamisha ham to'g'ri xulosa chiqarilavermaydi. Chunki ayniqsa u o'smir yoshida bo'lsa voyaga etganda uning gavdasida turli xil o'zgarishlar bo'lib qolishi mumkin. Shu sababli o'smirlar vaqti-vaqti bilan antropometrik tekshiruvdan o'tkazib turiladi.
Suzish texnikasi. Suzish texnikasi deganda harakalarni mutanosib ravishda namoyon qilish tushuniladi. Bu esa ma'lum harakat qoidalariga rioya qilgan holda bo ladi. Aks holda oddiy suvda chomiluvchilar suzishdan farq qilmay qoladi. Buning uchun avvalo suzishning shakli harakat usullari va harakatlarning o zaro qovshuvi mos kelishi talab etiladi. Shunda sportchi ozining tashqi va ichki kuchlarini yuqori darajada safarbar qila oladi. Suzuvchining muntazam ravishda bir qolipga tushib suzish tabiatini egallashi bora- bora uning individual suzish texnikasiga aylana boradi. Endi u o zining butun harakat va funktsional imkoniyatlarini oz texnikasi asosida royobga chiqaradigan boladi. Bu odatda individual texnika deyiladi. Individual texnika qoidaga o laroq doimiy ravishda rivojlantirilib takomillashtirilib borishni talab qiladi. Individual texnika qanchalik takomillashsa u shunchalik engil ko' chadigan bo' lib boradi va yangidan-yangi turlar ustida mashq qilish imkoniyati tug'iladi. Bularni bilganimiz holda endi suvning o'z tabiati suvda muallaq turish va harakatlanish qonuniyatlari haqida to'xtalib o'tsak. Siz bu kursgacha gidrostatistika va gidrodinamika tushunchalarini anglab o'tgansiz. Shunday bo'lsa ham, ular xususida qisqacha eslab o'tishni lozim ko'rdik. Demak, gidrostatistika, suzuvchi tanasining suvdagi harakatini ifodalaydi. Suzish texnikasi ma'lum qoidaga moslangan harakat va holatlar majmuasidan iborat. Bu harakat va holatlar asosan 5 ta bo'lib, bular: gavda holati, oyoqlar harakati, qo'llar harakati, nafas, harakatlarning umumiy uyg'unlashuvidan iborat.