Ma’ruza matni Toshkent – 2014 1-mavzu. Kirish. Mikrobiologiya fanining maqsadi va vazifalari

Pektinli moddalarning bijg‘ishi. Tabiatda keng uchraydigan bijg‘ishlardan bnri pektinli va sellyulozali bijg‘ishdir. Pektin o‘simliklar to‘qimasida ko‘p miqdorda bo‘lib, hujayralarni birbiri bilan biriktirib turadi. Pektin juda murakkab birikma, suvda erimaydi, kislotaln muhitda kislota va uglevodlarga parchalanadi. Pektin kislotani ba’zi bakteriyalar, mog‘or zambururlari, aktinomitsetlar va boshqa mikroorganizmlarda uchraydigan pektinaza, propektinaza Va.pektaza fermentlari larchalaydn:
Pektinli bijrish protsessiga asoslanib, tolali o‘simliklardan tola ajratib olinadi. Bunda shudringli usul va suvda ivitish usullari qo‘llaniladi. Suvda ivitilganda zirir, kanop va boshqa tolali o‘simliklar betonlangan hovuzlarda 25° da ko‘p miqdordagi suvga botirib qo‘yiladi. Dastlab ko‘p miqdorda ko‘pik hosil bo‘ladi, keyin pektinli bijrish boshlanadi va tola oson ajraladi. Protsess anaerob sharoitda yashaydigan spora hosil qiluvchi klostridium pektinovorum bakteriyasi ishtirokida boradi.
Shudringli usulda ivitishda tolali o‘simliklar kuzda yerga bir tekis yoyiladi va bijg‘ish aerob usulda zamburug‘lar ishtiroki bilan boradi. Pektinli bijg‘ishda ishtirok etadigan bakteriyalar 1895 yili S. N. Vigyugradskiy laboratoriyasida Fribes tomonidan ochilgan nomlangan. Keyinchalik Beyernik uni Granulobacter prctinovorum deb atagan, chunki u granulyozaga xos bo‘lgan (yod ta’siridan ko‘karish) reaksiyani bergan. Hozir esa Clostridium avlodiga kiritiladi. 1916 yili yana ikkinchi vakil Closfelsineum ham ma’lum bo‘ldi. Bu vakil ko‘proq Daniya va Italiyada uchraydi. Bu bakteriya yog kislota xosil qilmaydi.