Ma'ruza matni doc

Ҳаракат системаси ва скелети. Қаватма-қават жойлашган мускулларнинг 
асосий қисмини ён мускул сегментлари ва кучли дум мускуллари ташкил 
қилади. Дифференциаллашган махсус мускуллар жуфт ва тоқ сузгич 
қанотларининг, жабра қопқоғининг, тилости ва жабра ёйларининг, жағларининг 
ва ҳазм аппаратининг олдинги бўлимидаги бошқа суякларнинг ҳаракатини 
таъминлайди. Уларнинг скелети суяк элементлардан ташкил топган. Умуртқа 
поғоналари орасида хорда қолдиқлари сақланиб қолган. 
Ҳазм қилиш органлари. Кўпчилик турларининг оғиз бўшлиғида бир 
чўққили конуссимон тишлар мавжуд. Оғиз бўшлиғи қизилунгачга очилувчи 
халқумдан ажралиб туради. Меъда (ошқозон) турли шаклга ва ҳажмга эга. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

Ичагида тоғайли балиқларга хос бўлган спирал клапанлар бўлмайди, аммо кўп 
турларида ичак тизимининг бошланғич қисмида пилорик (кўр) ўсимталар 
мавжуд. Улар спирал клапанлар сингари ичакнинг ҳазм қилиш юзасини 
кенгайтиради ва озиқа массасининг ҳаракатини сусайтиради. Бу ўсимталар сони 
3 тадан (окунда) 200 тагача (скумбрияда) бўлади. Жигар бир неча палладан 
иборат, у ўт пуфагига эга. 
Нафас олиш органлари. Жабра аппаратида жабралараро тўсиқларнинг 
бўлмаслиги, жабра япроқларининг бевосита жабра ёйларига қўшилиши, жабра 
қопқоқларининг ривожланиши билан тоғайли балиқларникидан фарқ қилади. 
Нафас олиш жараёни жабра қопқоқлари ва оғизнинг ҳаракати натижасида жабра 
аппаратига сувни ҳайдаш ва ундан чиқариш туфайли кечади. Тери ҳам нафас 
олишда қисман иштирок этади. 
Қон айланиш системаси. Тоғайли балиқлар сингари суякли балиқларда 
ҳам юрак икки камерали, қон айланиш доираси битта, юракда доимо вена 
(ифлос) қони бўлади. Аммо, кўпчилик суякли балиқларда артериал қонус 
бўлмайди, бу орган уларнинг фақат тубан вакилларида сақланиб қолган.