Ma’ruza mashg’ulotlari barcha ta’lim yo’nalishi uchun «hayot faoliyati xavfsizligi» fanining 2020/2021 o‘quv yili uchun mo‘ljallangan

Shina qo`yishda quyidagilarga rioya qilinadi:

1. 
   Shikastlangan joy holatini o`zgartirmasdan taxtakachlanadi
   
2. 
   Ham shikastlangan joy, ham undan yuqorida va quyida joylashgan bo`g’imlar qo`shib taxtakachlanadi
   
3. 
   Taxtakachlashdan oldin ham, keyin ham tananing shikastlangan qismidagi qon aylanishini tekshiri, shikastlangan qo`l yoki oyoq barmoqlarini tekshirish, ular ushlaganda iliq va tirnog’i yoni pushti rang bo`lishi lozim. Uvishgani to`g’risida shikoyat bo`lsa, bog’lam bo`shatiladi.
   
4. 
   Taxtakachni shikastlangan joyning yuqorisidan hamda quyisidan mahkamlab qo`yish lozim.
   

Ochiq siniqdan tashqari har qanday shikastlanishda muz qo`yiladi. Sovuq og’riqni kamaytirib, shishni pasaytiradi, chunki u qon tomirlarini toraytiradi. Odatda, sovuq narsa har soatda 15 minutdan qo`yiladi¹⁴. Zarur bo`lgan hollarda shikastlanishdan keyingi dastlabki ikki kecha-kunduz davomida shunday qilinadi.

Teri qoplamini muhofaza qilish uchun muz kompress bilan teri orasiga doka yoki mato qatlami qo`yiladi. Muzni polietilen paketga solib hamda uni ho`llangan sochiqqa o`rab kompress qilish ham mumkin. Ochiq sinishda sovuq kompress qo`yilmaydi, chunki singan joyga bosim bilan ta'sir ko`rsatish og’riqni keltirib chiqaradi. Boylam va muskullar cho`zilganda, shish qaytgach (odatda, 2-3 kundan so`ng), shikastlangan qismga qon oqimini kuchaytirish uchun iliq kompress qo`yiladi. Shunda bitish jarayoni tezlashadi.

Shikastlangan joyni ko`tarib qo`yish qon oqimini sekinlashtiradi, bu o`z navbatida shishni kamaytiradi.