Ma’ruza mashg’ulotlari barcha ta’lim yo’nalishi uchun «hayot faoliyati xavfsizligi» fanining 2020/2021 o‘quv yili uchun mo‘ljallangan

Sovuq oldirish

Past harorat ta'sirida to’qimalarning shikastlanishiga sovuq urishi deyiladi. Sovuq urishining sabablari turli-tuman va ma'lum sharoitlarda (ortiqcha namlik, tor va ho’l poyafzal, harakatsiz turish, uzoq vaqtgacha sovuqning ta'sir qilishi, shamol, shikastlangan kishi umumiy ahvolining yomonligi-kasallik, qoq suyak bo’lib oriqlash, mastlik, qon yo’qotish va hokazo) harorat, hatto noldan yuqori 3-7°C bo’lganda ham sovuq urishi mumkin. Ko’pincha qo’l-oyoqning distal bo’limlarini (tanadan uzoq bo’lgan qismi), quloq, burunni sovuq uradi. Sovuq urganda odam avval sovqotadi, keyin bu karaxtlik bilan almashinadi, bunda og’riq, so’ngra har qanday sezuvchanlik ham yo’qoladi. Bunday og’riq sezmaslik past harorat ta'siri davom etayotganini bilintirmay qo’yadi, bu aksari to’qimalarda tiklanmaydigan jiddiy o’zgarishlar ro’y berishiga sabab bo’ladi.

Og’ir-yengilligiga va chuqurligiga ko’ra sovuq olishning to’rt darajasi farq qilinadi. Uning darajasini shikastlangan kishini isitishdan keyin, ba'zan bir necha kun o’tgach aniqlash mumkin.